Phân Biệt Gout và Giả Gout: Nhận Biết, Chẩn Đoán & Điều Trị

Gout và giả gout là hai bệnh lý viêm khớp gây đau đớn, sưng tấy, ảnh hưởng lớn đến chất lượng cuộc sống. Mặc dù có những triệu chứng tương đồng, song nguyên nhân, cơ chế bệnh sinh và phương pháp điều trị của chúng lại khác nhau. Việc **phân biệt gout và giả gout là gì** rất quan trọng để có hướng can thiệp phù hợp, hiệu quả.

1. Gout và Giả Gout là gì?

Để **phân biệt gout và giả gout là gì** một cách chính xác, trước hết cần hiểu rõ về từng bệnh lý:

1.1 Bệnh Gout (Thống Phong)

Gout là một bệnh viêm khớp do sự tích tụ axit uric trong máu quá cao (tăng axit uric máu). Axit uric dư thừa kết tinh thành các tinh thể urat sắc nhọn lắng đọng trong khớp, gây ra các đợt viêm khớp cấp tính, còn gọi là cơn gout cấp.

Các khớp thường bị ảnh hưởng là ngón chân cái, mắt cá chân, đầu gối. Tuy nhiên, gout có thể ảnh hưởng đến bất kỳ khớp nào. Nếu không được điều trị, gout có thể dẫn đến tổn thương khớp vĩnh viễn, hình thành các u cục tophi (khối tinh thể urat tích tụ dưới da) và bệnh thận.

1.2 Bệnh Giả Gout (Bệnh lắng đọng tinh thể Calcium Pyrophosphate Dihydrate - CPPD)

Giả gout, hay còn gọi là bệnh lắng đọng tinh thể CPPD, là một bệnh viêm khớp do sự tích tụ các tinh thể calcium pyrophosphate dihydrate (CPPD) trong khớp. Các tinh thể này gây kích ứng và viêm, dẫn đến các đợt đau khớp, sưng và cứng khớp tương tự như gout.

Giả gout thường ảnh hưởng đến khớp gối, cổ tay và mắt cá chân. Tuy nhiên, nó có thể ảnh hưởng đến bất kỳ khớp nào. Mặc dù ít phổ biến hơn gout, giả gout vẫn có thể gây ra các biến chứng như tổn thương khớp và tàn tật nếu không được quản lý đúng cách.

2. Nguyên nhân gây Gout và Giả Gout

Việc hiểu rõ nguyên nhân gây bệnh giúp **phân biệt gout và giả gout là gì** một cách sâu sắc hơn:

2.1 Nguyên nhân gây bệnh Gout

Nguyên nhân chính gây gout là tăng axit uric máu. Axit uric là sản phẩm thải của quá trình chuyển hóa purin, một chất tự nhiên có trong cơ thể và một số loại thực phẩm. Khi cơ thể sản xuất quá nhiều axit uric hoặc thận không đào thải đủ, nồng độ axit uric trong máu sẽ tăng lên.

Các yếu tố nguy cơ làm tăng nguy cơ mắc gout bao gồm:

Chế độ ăn uống: Tiêu thụ nhiều thực phẩm giàu purin như thịt đỏ, hải sản, nội tạng động vật và đồ uống có đường.
Uống nhiều rượu bia: Rượu bia làm tăng sản xuất axit uric và giảm khả năng đào thải của thận.
Béo phì: Béo phì làm tăng sản xuất axit uric và giảm khả năng đào thải của thận.
Bệnh thận: Bệnh thận làm giảm khả năng đào thải axit uric.
Thuốc men: Một số loại thuốc như thuốc lợi tiểu, aspirin liều thấp và thuốc ức chế miễn dịch có thể làm tăng axit uric máu.
Tiền sử gia đình: Nếu có người thân mắc gout, nguy cơ mắc bệnh của bạn sẽ cao hơn.
Tuổi tác và giới tính: Gout phổ biến hơn ở nam giới và người lớn tuổi.

2.2 Nguyên nhân gây bệnh Giả Gout

Nguyên nhân chính xác gây ra sự tích tụ tinh thể CPPD trong khớp vẫn chưa được biết đầy đủ. Tuy nhiên, một số yếu tố được cho là có liên quan đến sự phát triển của bệnh:

Tuổi tác: Nguy cơ mắc giả gout tăng lên theo tuổi tác.
Di truyền: Một số nghiên cứu cho thấy yếu tố di truyền có thể đóng vai trò trong sự phát triển của bệnh.
Chấn thương khớp: Chấn thương khớp có thể làm tăng nguy cơ hình thành tinh thể CPPD. Tìm hiểu thêm về sinh cơ học dây chằng chéo trước khớp gối để hiểu rõ hơn về cơ chế chấn thương.
Phẫu thuật khớp: Phẫu thuật khớp cũng có thể làm tăng nguy cơ hình thành tinh thể CPPD.
Các bệnh lý khác: Một số bệnh lý như cường tuyến giáp, suy giáp, bệnh Wilson (rối loạn chuyển hóa đồng) và bệnh hemochromatosis (rối loạn chuyển hóa sắt) có thể làm tăng nguy cơ mắc giả gout.

3. Triệu chứng lâm sàng: Điểm khác biệt giữa Gout và Giả Gout là gì?

Mặc dù có một số triệu chứng tương đồng, việc nhận biết các khác biệt quan trọng là chìa khóa để **phân biệt gout và giả gout là gì** trên lâm sàng:

3.1 Triệu chứng của bệnh Gout

Các triệu chứng của gout thường xuất hiện đột ngột, đặc biệt là vào ban đêm. Các triệu chứng chính bao gồm:

Đau khớp dữ dội: Đau thường bắt đầu ở ngón chân cái, sau đó có thể lan sang các khớp khác.
Sưng, nóng, đỏ: Khớp bị ảnh hưởng trở nên sưng tấy, nóng và đỏ.
Cứng khớp: Khớp bị cứng và khó cử động.
Tăng nhạy cảm: Khớp trở nên cực kỳ nhạy cảm, ngay cả khi chạm nhẹ.

Các cơn gout cấp thường kéo dài vài ngày đến vài tuần, sau đó các triệu chứng giảm dần. Tuy nhiên, nếu không được điều trị, các cơn gout có thể tái phát thường xuyên hơn và kéo dài hơn, dẫn đến tổn thương khớp vĩnh viễn.

3.2 Triệu chứng của bệnh Giả Gout

Các triệu chứng của giả gout tương tự như gout, nhưng có một số khác biệt:

Đau khớp: Đau có thể xuất hiện đột ngột hoặc từ từ, thường ảnh hưởng đến khớp gối, cổ tay và mắt cá chân.
Sưng, nóng, đỏ: Khớp bị ảnh hưởng trở nên sưng tấy, nóng và đỏ.
Cứng khớp: Khớp bị cứng và khó cử động.
Thời gian kéo dài: Các đợt viêm khớp do giả gout thường kéo dài hơn so với gout, có thể kéo dài vài tuần đến vài tháng.
Không đối xứng: Giả gout thường ảnh hưởng đến một khớp tại một thời điểm, trong khi gout có thể ảnh hưởng đến nhiều khớp cùng lúc.

Ngoài ra, một số người mắc giả gout có thể không có bất kỳ triệu chứng nào, hoặc chỉ có các triệu chứng nhẹ, thoáng qua. Hãy tìm hiểu thêm về các bệnh lý liên quan đến khớp nhỏ là gì để có cái nhìn toàn diện hơn về các vấn đề xương khớp.

4. Chẩn đoán Gout và Giả Gout: Các xét nghiệm cần thiết

Việc chẩn đoán chính xác là yếu tố then chốt để **phân biệt gout và giả gout là gì** và đưa ra phác đồ điều trị phù hợp:

4.1 Chẩn đoán bệnh Gout

Để chẩn đoán gout, bác sĩ sẽ tiến hành:

Khám lâm sàng: Đánh giá các triệu chứng và tiền sử bệnh.
Xét nghiệm máu: Đo nồng độ axit uric trong máu. Tuy nhiên, nồng độ axit uric cao không phải lúc nào cũng đồng nghĩa với gout, và ngược lại, một số người bị gout có thể có nồng độ axit uric bình thường.
Chọc hút dịch khớp: Lấy mẫu dịch khớp để kiểm tra sự hiện diện của tinh thể urat. Đây là xét nghiệm quan trọng nhất để xác định chẩn đoán gout.
Chẩn đoán hình ảnh: Chụp X-quang khớp có thể giúp phát hiện các tổn thương khớp do gout gây ra.

4.2 Chẩn đoán bệnh Giả Gout

Để chẩn đoán giả gout, bác sĩ sẽ tiến hành:

Khám lâm sàng: Đánh giá các triệu chứng và tiền sử bệnh.
Chọc hút dịch khớp: Lấy mẫu dịch khớp để kiểm tra sự hiện diện của tinh thể CPPD. Đây là xét nghiệm quan trọng nhất để xác định chẩn đoán giả gout.
Chẩn đoán hình ảnh: Chụp X-quang khớp có thể giúp phát hiện các dấu hiệu của giả gout, chẳng hạn như vôi hóa sụn khớp.

5. Điều trị Gout và Giả Gout: Mục tiêu và phương pháp

Mục tiêu điều trị của cả gout và giả gout là giảm đau, giảm viêm và ngăn ngừa các đợt tái phát. Tuy nhiên, phương pháp điều trị cụ thể có thể khác nhau:

5.1 Điều trị bệnh Gout

Điều trị gout bao gồm:

Thuốc giảm đau và kháng viêm: Các thuốc như colchicine, NSAIDs (thuốc chống viêm không steroid) và corticosteroid có thể giúp giảm đau và viêm trong các đợt gout cấp.
Thuốc hạ axit uric máu: Các thuốc như allopurinol và febuxostat giúp giảm sản xuất axit uric hoặc tăng đào thải axit uric qua thận.
Thay đổi lối sống:

Chế độ ăn uống: Hạn chế thực phẩm giàu purin, uống đủ nước và tránh đồ uống có đường.
Giảm cân: Nếu bạn bị thừa cân hoặc béo phì, giảm cân có thể giúp giảm nồng độ axit uric trong máu.
Tránh rượu bia: Rượu bia có thể làm tăng nồng độ axit uric trong máu.

5.2 Điều trị bệnh Giả Gout

Điều trị giả gout tập trung vào việc giảm đau và viêm trong các đợt cấp. Các phương pháp điều trị bao gồm:

Thuốc giảm đau và kháng viêm: Các thuốc như NSAIDs, corticosteroid và colchicine có thể giúp giảm đau và viêm.
Chọc hút dịch khớp: Hút dịch khớp có thể giúp giảm áp lực và đau trong khớp.
Tiêm corticosteroid vào khớp: Tiêm corticosteroid trực tiếp vào khớp có thể giúp giảm viêm và đau.
Vật lý trị liệu: Vật lý trị liệu có thể giúp cải thiện chức năng khớp và giảm đau.

Hiện tại, không có thuốc nào có thể loại bỏ các tinh thể CPPD ra khỏi khớp. Tuy nhiên, việc kiểm soát các triệu chứng và ngăn ngừa các đợt tái phát có thể giúp cải thiện chất lượng cuộc sống của người bệnh. Tìm hiểu thêm về các vấn đề thấp khớp (rheumatology) là gì để có thêm kiến thức về các bệnh lý liên quan.

6. Phòng ngừa Gout và Giả Gout

Mặc dù không phải lúc nào cũng có thể ngăn ngừa được gout và giả gout, nhưng có một số biện pháp có thể giúp giảm nguy cơ mắc bệnh hoặc giảm tần suất các đợt tái phát:

6.1 Phòng ngừa bệnh Gout

Chế độ ăn uống lành mạnh: Hạn chế thực phẩm giàu purin, uống đủ nước và tránh đồ uống có đường.
Duy trì cân nặng hợp lý: Thừa cân hoặc béo phì làm tăng nguy cơ mắc gout.
Tránh rượu bia: Rượu bia có thể làm tăng nồng độ axit uric trong máu.
Kiểm soát các bệnh lý khác: Các bệnh lý như bệnh thận, tăng huyết áp và tiểu đường có thể làm tăng nguy cơ mắc gout.
Theo dõi và điều trị các biến chứng gãy 2 xương cẳng chân nếu có.

6.2 Phòng ngừa bệnh Giả Gout

Duy trì cân nặng hợp lý: Thừa cân hoặc béo phì có thể làm tăng nguy cơ mắc giả gout.
Tránh chấn thương khớp: Chấn thương khớp có thể làm tăng nguy cơ hình thành tinh thể CPPD.
Điều trị các bệnh lý khác: Các bệnh lý như cường tuyến giáp, suy giáp, bệnh Wilson và bệnh hemochromatosis có thể làm tăng nguy cơ mắc giả gout.

FAQ: Các câu hỏi thường gặp về Gout và Giả Gout

1. Gout và giả gout có di truyền không?

Cả gout và giả gout đều có yếu tố di truyền, nhưng không phải là yếu tố quyết định. Nếu có người thân mắc bệnh, nguy cơ mắc bệnh của bạn sẽ cao hơn, nhưng không có nghĩa là bạn chắc chắn sẽ mắc bệnh.

2. Gout và giả gout có thể chữa khỏi hoàn toàn không?

Gout có thể được kiểm soát tốt bằng thuốc và thay đổi lối sống. Giả gout hiện tại chưa có phương pháp điều trị triệt để, nhưng có thể kiểm soát triệu chứng bằng thuốc và các biện pháp hỗ trợ.

3. Nên ăn gì và kiêng gì khi bị gout hoặc giả gout?

Khi bị gout, nên hạn chế thực phẩm giàu purin như thịt đỏ, hải sản, nội tạng động vật và đồ uống có đường. Khi bị giả gout, nên duy trì chế độ ăn uống cân bằng và hạn chế thực phẩm chế biến sẵn.

BácsỹXươngkhớp.com là đơn vị điều trị chuyên sâu các vấn đề xương khớp, phục hồi chấn thương, chăm sóc người cao tuổi hàng đầu với sự phối hợp tinh túy của Y học cổ truyền và Y học hiện đại.

Bác sỹ Bùi Đức Ngọt

- Đơn vị công tác: Khoa Ngoại Tổng hợp, Bệnh viện Bưu Điện, số 49, Trần Điền, Định Công, Hoàng Mai, Hà Nội.

- Điện thoại: 097.393.2912

- Email: Zego2009@gmail.com

- Fanpage: Bác Sĩ Bùi Đức Ngọt (https://www.facebook.com/BS.Bui.Duc.Ngot)