Bệnh Thống Phong (Gout) Là Gì? Nguyên Nhân, Triệu Chứng & Điều Trị

Chào bạn đọc, có lẽ bạn đang tìm kiếm thông tin về bệnh thống phong và những ảnh hưởng của nó đến sức khỏe. Bài viết này từ BácsỹXươngkhớp.com sẽ cung cấp cho bạn cái nhìn toàn diện về bệnh thống phong, từ nguyên nhân, triệu chứng đến các phương pháp điều trị hiệu quả. Chúng tôi hiểu rằng, khi đối mặt với các vấn đề xương khớp, việc có được thông tin chính xác và đáng tin cậy là vô cùng quan trọng. Hãy cùng chúng tôi khám phá chi tiết về căn bệnh này nhé.

1. Thống phong là gì? Định nghĩa và những điều cần biết

Thống phong, hay còn gọi là gout, là một dạng viêm khớp gây ra bởi sự tích tụ của tinh thể axit uric trong các khớp. Axit uric là một chất thải được tạo ra khi cơ thể phân hủy purin, một chất có tự nhiên trong cơ thể và có trong một số loại thực phẩm. Bình thường, axit uric sẽ được hòa tan trong máu và đào thải qua thận. Tuy nhiên, khi cơ thể sản xuất quá nhiều axit uric hoặc thận không thể đào thải đủ, axit uric có thể tích tụ và hình thành các tinh thể sắc nhọn trong khớp, gây ra các cơn đau dữ dội, sưng tấy và viêm.

1.1. Phân loại bệnh thống phong

Bệnh thống phong thường được chia thành các giai đoạn sau:

Tăng axit uric máu không triệu chứng: Nồng độ axit uric trong máu cao, nhưng không có triệu chứng rõ ràng.
Thống phong cấp tính: Các cơn đau khớp dữ dội, thường xuất hiện đột ngột, đặc biệt là ở ngón chân cái.
Thống phong mãn tính: Các cơn đau tái phát nhiều lần, có thể gây tổn thương vĩnh viễn cho khớp và các mô xung quanh.

1.2. Sự khác biệt giữa thống phong và các bệnh xương khớp khác

Thống phong khác với các bệnh xương khớp khác như viêm khớp dạng thấp hay thoái hóa khớp ở nguyên nhân gây bệnh. Trong khi viêm khớp dạng thấp là một bệnh tự miễn và thoái hóa khớp là do sự hao mòn sụn khớp, thống phong là do sự tích tụ của tinh thể axit uric. Điều này dẫn đến các phương pháp điều trị khác nhau cho từng loại bệnh.

2. Nguyên nhân gây bệnh thống phong

Nguyên nhân chính gây bệnh thống phong là sự tăng cao nồng độ axit uric trong máu, dẫn đến hình thành các tinh thể uric tại khớp. Tuy nhiên, có nhiều yếu tố có thể góp phần vào tình trạng này:

2.1. Yếu tố di truyền và tiền sử gia đình

Yếu tố di truyền đóng một vai trò quan trọng trong bệnh thống phong. Nếu bạn có người thân trong gia đình mắc bệnh này, bạn có nguy cơ mắc bệnh cao hơn. Điều này có thể liên quan đến các gen ảnh hưởng đến quá trình sản xuất và đào thải axit uric.

2.2. Chế độ ăn uống và lối sống

Chế độ ăn uống giàu purin (có trong thịt đỏ, hải sản, nội tạng động vật) có thể làm tăng nồng độ axit uric trong máu. Uống nhiều rượu bia, đặc biệt là bia, cũng có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh thống phong. Lối sống ít vận động, thừa cân, béo phì (người thừa cân béo phì là gì) cũng là những yếu tố nguy cơ.

2.3. Các bệnh lý liên quan

Một số bệnh lý có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh thống phong, bao gồm:

Bệnh thận: Thận đóng vai trò quan trọng trong việc đào thải axit uric. Khi chức năng thận suy giảm, axit uric có thể tích tụ trong máu.
Huyết áp cao: Cao huyết áp có thể ảnh hưởng đến chức năng thận và làm tăng nồng độ axit uric.
Tiểu đường: Tiểu đường cũng có thể liên quan đến tăng axit uric máu.
Rối loạn chuyển hóa purin: (Rối loạn chuyển hóa nhân purin là gì) Đây là một rối loạn di truyền hiếm gặp, gây ra sản xuất quá mức axit uric.

2.4. Sử dụng một số loại thuốc

Một số loại thuốc, chẳng hạn như thuốc lợi tiểu, aspirin liều thấp và một số loại thuốc ức chế miễn dịch, có thể làm tăng nồng độ axit uric trong máu.

3. Triệu chứng và dấu hiệu nhận biết bệnh thống phong

Các triệu chứng của bệnh thống phong có thể khác nhau tùy thuộc vào giai đoạn bệnh. Dưới đây là một số triệu chứng phổ biến:

3.1. Cơn đau khớp cấp tính

Cơn đau khớp cấp tính là triệu chứng điển hình của bệnh thống phong. Cơn đau thường xuất hiện đột ngột, thường vào ban đêm, và có thể rất dữ dội. Ngón chân cái thường là khớp bị ảnh hưởng đầu tiên, nhưng các khớp khác như mắt cá chân, đầu gối, ngón tay và cổ tay cũng có thể bị ảnh hưởng. Khớp bị viêm trở nên sưng tấy, đỏ, nóng và rất nhạy cảm khi chạm vào.

3.2. Sưng, nóng, đỏ ở khớp

Ngoài đau, khớp bị viêm thường sưng lên, nóng và đỏ. Da xung quanh khớp có thể căng bóng và rất đau khi chạm vào.

3.3. Tofus (hạt tophi)

Tofus là những nốt sần cứng hình thành dưới da do sự tích tụ của tinh thể axit uric. Chúng thường xuất hiện ở các khớp, tai, khuỷu tay và các vùng khác trên cơ thể. Tofus có thể không gây đau, nhưng chúng có thể gây biến dạng khớp và hạn chế vận động.

3.4. Các triệu chứng khác

Ngoài các triệu chứng trên, bệnh thống phong còn có thể gây ra các triệu chứng khác như:

Sốt nhẹ
Ớn lạnh
Mệt mỏi

4. Chẩn đoán bệnh thống phong

Việc chẩn đoán bệnh thống phong thường dựa trên các triệu chứng lâm sàng, tiền sử bệnh và kết quả xét nghiệm.

4.1. Khám lâm sàng và tiền sử bệnh

Bác sĩ sẽ hỏi về các triệu chứng bạn đang gặp phải, tiền sử bệnh của bạn và gia đình, cũng như các loại thuốc bạn đang sử dụng. Khám lâm sàng sẽ giúp bác sĩ đánh giá tình trạng khớp của bạn.

4.2. Xét nghiệm máu

Xét nghiệm máu có thể đo nồng độ axit uric trong máu. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng không phải tất cả những người có nồng độ axit uric cao đều bị bệnh thống phong. Một số người có nồng độ axit uric cao nhưng không có triệu chứng (tăng axit uric máu không triệu chứng).

4.3. Xét nghiệm dịch khớp

Xét nghiệm dịch khớp là phương pháp chẩn đoán chính xác nhất cho bệnh thống phong. Bác sĩ sẽ sử dụng một cây kim để lấy một mẫu dịch từ khớp bị viêm. Mẫu dịch này sẽ được kiểm tra dưới kính hiển vi để tìm các tinh thể axit uric.

4.4. Chẩn đoán hình ảnh

Chẩn đoán hình ảnh, chẳng hạn như chụp X-quang, siêu âm hoặc MRI, có thể giúp bác sĩ đánh giá mức độ tổn thương khớp và các mô xung quanh. Tuy nhiên, chẩn đoán hình ảnh thường không cần thiết để chẩn đoán bệnh thống phong.

5. Điều trị bệnh thống phong hiệu quả

Mục tiêu của điều trị bệnh thống phong là giảm đau và viêm trong các cơn cấp tính, ngăn ngừa các cơn tái phát và ngăn ngừa tổn thương khớp vĩnh viễn. Điều trị bệnh thống phong thường bao gồm:

5.1. Điều trị cơn thống phong cấp tính

Các loại thuốc thường được sử dụng để điều trị cơn thống phong cấp tính bao gồm:

Thuốc chống viêm không steroid (NSAID): Các loại thuốc như ibuprofen, naproxen có thể giúp giảm đau và viêm.
Colchicine: Đây là một loại thuốc đặc hiệu cho bệnh thống phong, giúp giảm viêm và đau.
Corticosteroid: Corticosteroid có thể được sử dụng dưới dạng uống hoặc tiêm để giảm viêm.

5.2. Điều trị dự phòng và lâu dài

Để ngăn ngừa các cơn thống phong tái phát và ngăn ngừa tổn thương khớp vĩnh viễn, bác sĩ có thể kê đơn các loại thuốc giúp giảm nồng độ axit uric trong máu, chẳng hạn như:

Allopurinol: Thuốc này giúp giảm sản xuất axit uric.
Febuxostat: Tương tự như allopurinol, febuxostat cũng giúp giảm sản xuất axit uric.
Probenecid: Thuốc này giúp tăng cường đào thải axit uric qua thận.

5.3. Thay đổi lối sống và chế độ ăn uống

Thay đổi lối sống và chế độ ăn uống đóng vai trò quan trọng trong việc kiểm soát bệnh thống phong. Các biện pháp bạn có thể thực hiện bao gồm:

Giảm cân nếu bạn thừa cân hoặc béo phì.
Hạn chế ăn các thực phẩm giàu purin như thịt đỏ, hải sản, nội tạng động vật.
Hạn chế uống rượu bia, đặc biệt là bia.
Uống nhiều nước để giúp thận đào thải axit uric.
Tập thể dục thường xuyên để duy trì cân nặng hợp lý và tăng cường sức khỏe tổng thể. Bạn có thể tham khảo các bài tập phục hồi chức năng khớp để cải thiện tình trạng bệnh.

5.4. Các biện pháp hỗ trợ khác

Ngoài các biện pháp điều trị trên, bạn cũng có thể áp dụng một số biện pháp hỗ trợ khác để giảm đau và viêm, chẳng hạn như:

Chườm đá lên khớp bị viêm.
Kê cao khớp bị viêm khi nghỉ ngơi.
Sử dụng các loại thuốc giảm đau không kê đơn như paracetamol.

6. Biến chứng của bệnh thống phong và cách phòng ngừa

Nếu không được điều trị đúng cách, bệnh thống phong có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng, bao gồm:

6.1. Tổn thương khớp vĩnh viễn

Các cơn thống phong tái phát nhiều lần có thể gây tổn thương vĩnh viễn cho khớp và các mô xung quanh, dẫn đến biến dạng khớp, hạn chế vận động và đau mãn tính.

6.2. Sỏi thận

Axit uric dư thừa trong máu có thể kết tinh trong thận, hình thành sỏi thận. Sỏi thận có thể gây đau lưng, đau bụng và các vấn đề về tiết niệu.

6.3. Bệnh thận mãn tính

Nồng độ axit uric cao trong máu có thể gây tổn thương thận và dẫn đến bệnh thận mãn tính.

6.4. Các bệnh tim mạch

Nghiên cứu cho thấy rằng bệnh thống phong có liên quan đến tăng nguy cơ mắc các bệnh tim mạch như bệnh tim, đột quỵ và cao huyết áp.

6.5. Phòng ngừa bệnh thống phong

Để phòng ngừa bệnh thống phong, bạn có thể thực hiện các biện pháp sau:

Duy trì cân nặng hợp lý.
Ăn một chế độ ăn uống lành mạnh, hạn chế thực phẩm giàu purin.
Uống nhiều nước.
Hạn chế uống rượu bia.
Tập thể dục thường xuyên.
Kiểm tra sức khỏe định kỳ và kiểm soát các bệnh lý liên quan như cao huyết áp, tiểu đường và bệnh thận.

7. Câu hỏi thường gặp về bệnh thống phong (FAQ)

Dưới đây là một số câu hỏi thường gặp về bệnh thống phong:

7.1. Bệnh thống phong có chữa khỏi được không?

Bệnh thống phong không thể chữa khỏi hoàn toàn, nhưng có thể kiểm soát được bằng cách điều trị đúng cách và thay đổi lối sống. Việc điều trị có thể giúp giảm đau, ngăn ngừa các cơn tái phát và ngăn ngừa tổn thương khớp vĩnh viễn.

7.2. Ăn gì khi bị bệnh thống phong?

Khi bị bệnh thống phong, bạn nên hạn chế ăn các thực phẩm giàu purin như thịt đỏ, hải sản, nội tạng động vật, và hạn chế uống rượu bia. Bạn nên ăn nhiều rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt và uống nhiều nước.

7.3. Bệnh thống phong có lây không?

Bệnh thống phong không phải là bệnh truyền nhiễm và không lây từ người sang người.

7.4. Bệnh thống phong có nguy hiểm không?

Nếu không được điều trị đúng cách, bệnh thống phong có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng như tổn thương khớp vĩnh viễn, sỏi thận, bệnh thận mãn tính và các bệnh tim mạch. Do đó, việc điều trị và kiểm soát bệnh thống phong là rất quan trọng.

7.5. Làm thế nào để giảm đau khi bị cơn thống phong cấp tính?

Để giảm đau khi bị cơn thống phong cấp tính, bạn có thể sử dụng các loại thuốc giảm đau như NSAID hoặc colchicine, chườm đá lên khớp bị viêm, kê cao khớp bị viêm khi nghỉ ngơi và uống nhiều nước.

Hy vọng bài viết này đã cung cấp cho bạn những thông tin hữu ích về bệnh thống phong. Nếu bạn có bất kỳ câu hỏi nào khác, đừng ngần ngại liên hệ với chúng tôi để được tư vấn và hỗ trợ.

BácsỹXươngkhớp.com là đơn vị điều trị chuyên sâu các vấn đề xương khớp, phục hồi chấn thương, chăm sóc người cao tuổi hàng đầu với sự phối hợp tinh túy của Y học cổ truyền và Y học hiện đại.

Bác sỹ Bùi Đức Ngọt

Đơn vị công tác: Khoa Ngoại Tổng hợp, Bệnh viện Bưu Điện, số 49, Trần Điền, Định Công, Hoàng Mai, Hà Nội.
Điện thoại: 097.393.2912
Email: Zego2009@gmail.com
Fanpage: Bác Sĩ Bùi Đức Ngọt (https://www.facebook.com/BS.Bui.Duc.Ngot)