Múa giật là gì? Tìm hiểu từ A đến Z về bệnh lý này

Múa giật, một rối loạn vận động hiếm gặp, có thể gây ra những cử động không kiểm soát được, ảnh hưởng lớn đến chất lượng cuộc sống. Bài viết này từ BácsỹXươngkhớp.com sẽ cung cấp thông tin chi tiết về múa giật, từ nguyên nhân, triệu chứng đến các phương pháp điều trị hiện nay, giúp bạn hiểu rõ hơn về tình trạng này và tìm kiếm sự hỗ trợ phù hợp.

1. Múa giật là gì?

Múa giật (chorea) là một rối loạn thần kinh đặc trưng bởi các cử động không tự chủ, đột ngột, nhanh và không có mục đích. Các cử động này có thể ảnh hưởng đến bất kỳ bộ phận nào của cơ thể, bao gồm mặt, thân mình, tay và chân. Tên gọi 'múa giật' xuất phát từ hình ảnh các cử động giống như đang nhảy múa.

Múa giật có thể là một triệu chứng của nhiều bệnh lý khác nhau, bao gồm bệnh Huntington, bệnh Sydenham, các rối loạn chuyển hóa, và tác dụng phụ của một số loại thuốc. Việc xác định nguyên nhân gây ra múa giật là rất quan trọng để lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp.

2. Nguyên nhân gây ra múa giật

Có rất nhiều nguyên nhân có thể gây ra múa giật. Dưới đây là một số nguyên nhân phổ biến nhất:

2.1 Bệnh Huntington

Bệnh Huntington là một bệnh thoái hóa thần kinh di truyền, ảnh hưởng đến các tế bào thần kinh trong não. Múa giật là một trong những triệu chứng đặc trưng của bệnh Huntington, thường xuất hiện ở giai đoạn giữa của bệnh. Bệnh này có tính di truyền trội, nghĩa là nếu một người có một bản sao gen bệnh, họ sẽ phát triển bệnh.

2.2 Bệnh Sydenham

Bệnh Sydenham là một biến chứng của bệnh thấp tim, một bệnh viêm nhiễm gây ra bởi vi khuẩn Streptococcus. Múa giật Sydenham thường xảy ra ở trẻ em và thanh thiếu niên sau khi bị nhiễm trùng họng do liên cầu khuẩn. Bệnh này thường tự khỏi sau vài tháng đến vài năm.

2.3 Tác dụng phụ của thuốc

Một số loại thuốc, đặc biệt là các thuốc an thần kinh (neuroleptics) và thuốc chống nôn (antiemetics), có thể gây ra múa giật như một tác dụng phụ. Trong trường hợp này, việc ngừng thuốc hoặc giảm liều có thể giúp giảm triệu chứng.

2.4 Các rối loạn chuyển hóa

Một số rối loạn chuyển hóa di truyền, chẳng hạn như bệnh Wilson và bệnh Lesch-Nyhan, có thể gây ra múa giật. Các rối loạn này ảnh hưởng đến cách cơ thể xử lý các chất dinh dưỡng và khoáng chất, dẫn đến tổn thương não.

2.5 Các nguyên nhân khác

Ngoài các nguyên nhân trên, múa giật cũng có thể do các yếu tố khác như:

Đột quỵ
U não
Chấn thương đầu
Nhiễm trùng não
Lupus ban đỏ hệ thống
Hội chứng Tourette

3. Triệu chứng của múa giật

Triệu chứng chính của múa giật là các cử động không tự chủ, đột ngột, nhanh và không có mục đích. Các cử động này có thể ảnh hưởng đến bất kỳ bộ phận nào của cơ thể. Các triệu chứng khác có thể bao gồm:

Khó khăn trong việc kiểm soát cử động
Khó khăn trong việc đi lại và giữ thăng bằng
Khó khăn trong việc nói và nuốt
Thay đổi tâm trạng và hành vi
Mệt mỏi
Giảm trí nhớ và khả năng tập trung

Mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng có thể khác nhau tùy thuộc vào nguyên nhân gây ra múa giật và mức độ tổn thương não. Trong một số trường hợp, các triệu chứng có thể nhẹ và không ảnh hưởng nhiều đến cuộc sống hàng ngày. Tuy nhiên, trong những trường hợp khác, các triệu chứng có thể nghiêm trọng và gây ra tàn tật.

4. Chẩn đoán múa giật

Việc chẩn đoán múa giật thường bắt đầu bằng việc khám sức khỏe và đánh giá các triệu chứng. Bác sĩ sẽ hỏi về tiền sử bệnh của bạn và gia đình, cũng như các loại thuốc bạn đang dùng. Bác sĩ cũng có thể yêu cầu các xét nghiệm sau:

Xét nghiệm máu: Để kiểm tra các rối loạn chuyển hóa và các bệnh lý khác có thể gây ra múa giật.
Chụp ảnh não: Chụp MRI hoặc CT scan để phát hiện các bất thường trong não, chẳng hạn như u não, đột quỵ hoặc tổn thương do chấn thương.
Xét nghiệm di truyền: Để kiểm tra bệnh Huntington hoặc các bệnh di truyền khác.
Điện não đồ (EEG): Để đo hoạt động điện của não và phát hiện các bất thường có thể gây ra múa giật.

Việc chẩn đoán chính xác nguyên nhân gây ra múa giật là rất quan trọng để lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp. Đôi khi, việc chẩn đoán có thể mất thời gian và cần sự phối hợp của nhiều chuyên gia khác nhau, bao gồm bác sĩ thần kinh, bác sĩ di truyền và bác sĩ tâm thần.

5. Các phương pháp điều trị múa giật

Mục tiêu của điều trị múa giật là giảm các triệu chứng và cải thiện chất lượng cuộc sống. Phương pháp điều trị sẽ phụ thuộc vào nguyên nhân gây ra múa giật và mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng.

5.1 Điều trị nguyên nhân

Nếu múa giật là do một bệnh lý cụ thể, chẳng hạn như bệnh Sydenham hoặc bệnh Wilson, việc điều trị bệnh lý đó có thể giúp giảm triệu chứng múa giật. Ví dụ, bệnh Sydenham có thể được điều trị bằng kháng sinh để loại bỏ vi khuẩn Streptococcus, và bệnh Wilson có thể được điều trị bằng thuốc để loại bỏ đồng khỏi cơ thể. Tham khảo thêm về các bệnh lý liên quan đến xương khớp để hiểu rõ hơn về các bệnh có thể gây ra múa giật.

5.2 Thuốc

Một số loại thuốc có thể giúp giảm các triệu chứng múa giật, bao gồm:

Thuốc an thần kinh: Các loại thuốc này có thể giúp giảm các cử động không tự chủ.
Tetrabenazine: Một loại thuốc đặc biệt được sử dụng để điều trị múa giật liên quan đến bệnh Huntington.
Botulinum toxin (Botox): Có thể được tiêm vào các cơ bị ảnh hưởng để giảm co giật.

Việc sử dụng thuốc cần được theo dõi chặt chẽ bởi bác sĩ để đảm bảo hiệu quả và giảm thiểu tác dụng phụ. Một số thuốc có thể gây ra các tác dụng phụ nghiêm trọng, chẳng hạn như hội chứng ác tính do thuốc an thần kinh (neuroleptic malignant syndrome).

5.3 Vật lý trị liệu và phục hồi chức năng

Vật lý trị liệu và phục hồi chức năng có thể giúp cải thiện khả năng vận động, giữ thăng bằng và phối hợp. Các bài tập có thể giúp tăng cường sức mạnh cơ bắp và cải thiện khả năng kiểm soát cử động. Tham khảo thêm về các phương pháp phục hồi chấn thương để có cái nhìn toàn diện hơn về quá trình phục hồi chức năng.

5.4 Liệu pháp tâm lý

Múa giật có thể gây ra căng thẳng và lo lắng, đặc biệt là khi nó ảnh hưởng đến khả năng giao tiếp và tương tác xã hội. Liệu pháp tâm lý có thể giúp người bệnh đối phó với những cảm xúc này và cải thiện chất lượng cuộc sống. Liệu pháp nhận thức hành vi (CBT) có thể giúp người bệnh thay đổi suy nghĩ và hành vi tiêu cực.

5.5 Can thiệp phẫu thuật

Trong một số trường hợp hiếm gặp, phẫu thuật có thể được xem xét để điều trị múa giật. Kích thích não sâu (DBS) là một thủ thuật phẫu thuật trong đó các điện cực được cấy vào não để kích thích các vùng cụ thể. DBS có thể giúp giảm các triệu chứng múa giật ở một số người bệnh.

Nếu bạn có tiền sử bệnh hư khớp, việc kiểm soát các triệu chứng có thể giúp giảm nguy cơ phát triển các rối loạn vận động.

6. Phòng ngừa múa giật

Không phải tất cả các trường hợp múa giật đều có thể phòng ngừa được. Tuy nhiên, có một số biện pháp có thể giúp giảm nguy cơ mắc bệnh, bao gồm:

Điều trị kịp thời các bệnh nhiễm trùng: Điều trị nhiễm trùng họng do liên cầu khuẩn có thể giúp ngăn ngừa bệnh Sydenham.
Tránh sử dụng các loại thuốc có thể gây ra múa giật: Nếu bạn cần dùng các loại thuốc này, hãy thảo luận với bác sĩ về các rủi ro và lợi ích.
Kiểm tra di truyền: Nếu bạn có tiền sử gia đình mắc bệnh Huntington, bạn có thể cân nhắc việc kiểm tra di truyền để xác định xem bạn có mang gen bệnh hay không.

7. Sống chung với múa giật

Sống chung với múa giật có thể là một thách thức, nhưng có nhiều cách để cải thiện chất lượng cuộc sống. Dưới đây là một số mẹo:

Tìm kiếm sự hỗ trợ: Tham gia các nhóm hỗ trợ hoặc tìm kiếm sự tư vấn từ các chuyên gia có thể giúp bạn đối phó với những khó khăn về cảm xúc và tâm lý.
Duy trì lối sống lành mạnh: Ăn uống lành mạnh, tập thể dục thường xuyên và ngủ đủ giấc có thể giúp cải thiện sức khỏe tổng thể và giảm các triệu chứng múa giật.
Sử dụng các thiết bị hỗ trợ: Các thiết bị hỗ trợ, chẳng hạn như gậy, xe lăn hoặc các thiết bị trợ giúp sinh hoạt hàng ngày, có thể giúp bạn duy trì sự độc lập và tham gia vào các hoạt động mà bạn yêu thích.
Tìm hiểu về bệnh: Tìm hiểu càng nhiều càng tốt về múa giật và các phương pháp điều trị có thể giúp bạn đưa ra các quyết định sáng suốt về sức khỏe của mình.

8. Các nghiên cứu mới nhất về múa giật

Các nhà khoa học đang tiếp tục nghiên cứu về múa giật để tìm ra các phương pháp điều trị mới và hiệu quả hơn. Một số nghiên cứu gần đây tập trung vào:

Liệu pháp gen: Nghiên cứu về liệu pháp gen để điều trị bệnh Huntington đang có những tiến triển đầy hứa hẹn.
Các loại thuốc mới: Các nhà khoa học đang phát triển các loại thuốc mới có thể giúp giảm các triệu chứng múa giật mà không gây ra các tác dụng phụ nghiêm trọng.
Kỹ thuật hình ảnh não: Các kỹ thuật hình ảnh não tiên tiến đang được sử dụng để nghiên cứu các cơ chế thần kinh của múa giật và để theo dõi hiệu quả của điều trị.

Hy vọng rằng những nghiên cứu này sẽ mang lại những đột phá trong việc điều trị múa giật trong tương lai.

FAQ (Câu hỏi thường gặp)

Múa giật có di truyền không?
Một số nguyên nhân gây múa giật, như bệnh Huntington, có tính di truyền.
Múa giật có chữa được không?
Không phải lúc nào cũng chữa khỏi hoàn toàn, nhưng có thể kiểm soát triệu chứng.
Múa giật ảnh hưởng đến tuổi thọ không?
Tuổi thọ phụ thuộc vào nguyên nhân gây bệnh và mức độ nghiêm trọng.

BácsỹXươngkhớp.com là đơn vị điều trị chuyên sâu các vấn đề xương khớp, phục hồi chấn thương, chăm sóc người cao tuổi hàng đầu với sự phối hợp tinh túy của Y học cổ truyền và Y học hiện đại.

Bác sỹ Bùi Đức Ngọt

- Đơn vị công tác: Khoa Ngoại Tổng hợp, Bệnh viện Bưu Điện, số 49, Trần Điền, Định Công, Hoàng Mai, Hà Nội.

- Điện thoại: 097.393.2912

- Email: Zego2009@gmail.com

- Fanpage: Bác Sĩ Bùi Đức Ngọt (https://www.facebook.com/BS.Bui.Duc.Ngot)