Các lựa chọn điều trị gãy thân xương cánh tay

   Gãy thân xương cánh tay là một loại gãy xương thường gặp và có thể do chấn thương trực tiếp hoặc gián tiếp gây ra. Việc lựa chọn phương pháp điều trị phụ thuộc vào vị trí gãy, mức độ di lệch, tình trạng mô mềm xung quanh và nhu cầu hoạt động của bệnh nhân. Có hai phương án chính để điều trị: bảo tồn và phẫu thuật.

 

1. Gãy thân xương cánh tay là gì?

Gãy thân xương cánh tay là tình trạng gãy phần giữa của xương cánh tay, thường do chấn thương trực tiếp hoặc gián tiếp gây ra.

Triệu chứng phổ biến:

• 👉 Đau nhất, sưng nề và biến dạng tay

• 👉 Giới hạn hoặc không có khả năng vận động cắnh tay

• 👉 Nghe tiếng lách tách khi di chuyển

• 👉 Có thể tàn thương thần kinh quay (liệt duỗi cổ tay)

2. Nguyên nhân gãy xương cánh tay

• Tai nạn giao thông

• Té ngã trên tay duỗi thẳng

• Chấn thương trực tiếp do đánh, va đập

• Loãng xương do tuổi tác, bệnh lý

3. Các phương pháp điều trị gãy thân xương cánh tay

3.1. Điều trị bảo tồn (không phẫu thuật)

   Áp dụng cho các trường hợp gãy không di lệch hoặc di lệch ít, có thể chỉnh nắn được và giữ vững sau nắn.

Các phương pháp điều trị:

• Nẹp bột treo (Coaptation splint): Dùng trong giai đoạn đầu để cố định, giảm đau và hạn chế sưng nề.
• Nẹp chức năng (Functional brace – Sarmiento brace): Sau khi sưng nề giảm, nẹp chức năng giúp bệnh nhân sớm vận động khớp khuỷu và vai, tránh teo cơ cứng khớp.
• Thời gian liền xương: Khoảng 6-12 tuần, tùy vào mức độ gãy, dinh dưỡng và sức khỏe chung của bệnh nhân.

Ưu điểm:

✅ Không cần phẫu thuật, không cần nằm viện, không gặp các biến chứng do phẫu thuật như nhiễm trùng, tác dụng phụ của thuốc gây mê, gây tê.
✅ Chi phí thấp.

Nhược điểm:

❌ Thời gian bất động kéo dài, có nguy cơ cứng khớp vai hoặc khuỷu.
❌ Không kiểm soát được hoàn toàn mức độ di lệch, có thể gây can lệch hoặc không liền xương, có thể vẫn phải phẫu thuật.

---

3.2. Điều trị phẫu thuật

   Chỉ định khi gãy thân xương cánh tay di lệch nhiều, gãy không vững, gãy nhiều mảnh, gãy có tổn thương thần kinh (đặc biệt thần kinh quay), hoặc thất bại với điều trị bảo tồn.

Các phương pháp phẫu thuật:

• Nẹp vít (ORIF – Open Reduction Internal Fixation)
  🔹 Áp dụng phổ biến nhất, dùng nẹp vít cố định xương, giúp bệnh nhân sớm vận động.
  🔹 Ưu điểm: Vững chắc, giảm nguy cơ can lệch hoặc không liền xương.
  🔹 Nhược điểm: Vết mổ lớn, sau mổ đau nhiều hơn nên nguy cơ chảy máu, nguy cơ nhiễm trùng và tổn thương thần kinh - cơ cao hơn. Có thể cần phẫu thuật lần hai nếu tháo nẹp nếu sử dụng loại nẹp bằng thép y tế.

• Đóng đinh nội tủy (IMN – Intramedullary Nailing)
  🔹 Dùng đinh nội tủy cố định từ trong lòng ống tủy, ít xâm lấn hơn so với nẹp vít.
  🔹 Ưu điểm: Vết mổ nhỏ, bảo tồn được phần mềm quanh, ổ gãy xương được giữ vững tốt nên tập phục hồi chức năng sớm.
  🔹 Nhược điểm: Kỹ thuật khó hơn, tăng nguy cơ tiếp xúc bức xạ khi sử dụng Có thể gây đau vai do đường đường mổ để đóng đinh nội tủy, vẫn có tỷ lệ xương không liền nếu thực hiện không đúng kỹ thuật. Hiện kỹ thuật này chưa phổ biến ở Việt Nam do thiếu vật tư.

• Cố định ngoài (External Fixator)
  🔹 Ít dùng trong gãy thân xương cánh tay, chủ yếu cho trường hợp nhiễm trùng, gãy hở nặng, mất đoạn xương.
  🔹 Ưu điểm: Ít xâm lấn, có thể giúp kiểm soát nhiễm trùng.
  🔹 Nhược điểm: Bất tiện khi sinh hoạt, có nguy cơ nhiễm trùng tại chốt cố định.

3.3. Lựa chọn phương pháp phù hợp

Loại gãy	Điều trị bảo tồn	Phẫu thuật
Gãy đơn giản, ít di lệch	✅	❌
Gãy di lệch nhiều	❌	✅
Gãy nhiều mảnh	❌	✅
Gãy có tổn thương thần kinh quay	❌ (trừ khi không chèn ép)	✅
Gãy hở	❌	✅
Gãy không liền, can lệch	❌	✅

---

4. Phục hồi chức năng sau điều trị

• Với điều trị bảo tồn: Cần tập vận động sớm để tránh cứng khớp vai và khuỷu.
• Với điều trị phẫu thuật: Sau khi xương liền vững, cần tập vật lý trị liệu để phục hồi biên độ vận động và sức mạnh cơ.

__________________________________

   Để chẩn đoán và điều trị sớm, chính xác các bệnh lý liên quan đến bệnh lý xương khớp, hãy liên hệ ngay với Bs Bùi Đức Ngọt (Zalo: 0973932912) và Bs Nguyễn Minh Phượng của BsXuongkhop.com - Bác sỹ giỏi, chuyên môn tay nghề cao, chuyên sâu về Chấn thương chỉnh hình với +10 năm kinh nghiệm điều trị và tiên phong áp dụng các biện pháp hiện đại, tiên tiến, đem lại sự hồi phục chức năng, tự tin quay trở lại với niềm đam mê thể thao và cuộc sống thường ngày.