Gãy thân xương cánh tay
Thứ Bảy,
25/11/2023
Ngọt Bùi Đức
Gãy thân xương cánh tay là một trong các gãy xương thường gặp của chi trên. Đây là một trong các xương lớn của cơ thể và đóng vai trò quan trọng trong chức năng của chi trên. Gãy xương cánh tay ảnh hưởng lớn đến chức năng của chi trên. Bài viết này sẽ nêu tóm tắt về giải phẫu, chẩn đoán và hướng xử trí gãy thân xương cánh tay.
Đại cương:
Định nghĩa:
Gãy thân xương cánh tay là gãy đoạn dưới chỗ bám cơ ngực to đến đoạn trên lồi cầu xương cánh tay (4 khoát ngón tay trên khớp khuỷu)
Giải phẫu xương cánh tay và các liên quan:
- Xương cánh tay: dài, thẳng, trông như xoắn theo trục xương.
- Đầu trên: là chỏm xương cánh tay, hình tròn, tiếp nối với ổ chảo xương bả vai tạo nên khớp vai. (ở người trên 60 tuổi hay gặp gãy đầu trên xương cánh tay - đặc biệt là gãy cổ phẫu thuật).
- Đầu dưới: dẹt, bè sang hai bên, tiếp nối diện khớp 2 xương cẳng tay (lồi cầu tiếp nối đài quay, hố khuỷu tiếp nối với mỏm khuỷu), là một điểm yếu ở trẻ em do các điểm cốt hoá.
- TK quay: là một dây duỗi vòng quanh thân cánh tay để ra sau, ngoài ngoài cánh tay. Ở mặt sau (1/3 giữa cánh tay) thân kinh quay đi trong rãnh xoắn, đi xuống dưới vào rãnh nhị đầu ngoài. Gãy 1/3 giữa hoặc gãy trên lồi cầu xương cánh tay hay bị liệt thần kinh quay
Nguyên nhân:
- Do chấn thương:
+ Cơ chế trực tiếp: chủ yếu gặp, gây gãy xương hở.
+ Cơ chế gián tiếp: do ngã chống tay, gãy chéo xoắn 1/3 giữa, 1/3 dưới.
- Do bệnh lý:
- Do u xương.
- Gãy xương sơ sinh: do nội xoay thai.
Giải phẫu bệnh:
- Di lệch đầu xương:
+ Gãy càng cao, đầu trên di lệch dạng và xoay ngoài.
+ Gãy càng thấp, đầu dưới di lệch lên trên và xoay trong.
- Tổn thương thần kinh:
+ Hay gặp liệt thần kinh quay.
+ Có thể đứt thần kinh do đầu xương hoặc can xương chèn ép.
Chẩn đoán:
Lâm sàng:
- Dấu hiệu gãy xương:
+ Đau chói ở vị trí tương ứng ổ gãy sau tai nạn.
+ Mất cơ năng khớp vai và khớp khuỷu.
+ Biến dạng gấp góc cánh tay.
+ Có thể nghe tiếng lạo xạo xương.
- Dấu hiệu liệt thần kinh quay:
+ Bàn tay rủ (rơi): không duỗi được cổ tay, các ngón tay, không dạng được ngón cái.
+ Mất cảm giác mu tay ngón 1,2 và ô mô cái.
X quang: (T, N)
- Kiểu gãy: đơn giản hoặc phức tạp.
- Kiểu di lệch đầu xương.
Nguyên tắc điều trị:
Chủ yếu là điều trị chỉnh hình vì xương dễ liền, phục hồi cơ năng của khớp tốt.
Điều trị chỉnh hình:
- Nắn và bó bột:
+ BN ngồi, gây tê ổ gãy hoặc ĐRTK cánh tay.
+ Kéo thẳng khuỷu -> sửa gấp góc.
+ Dạng cánh tay 60 độ, đưa ra trước 40 độ, bàn tay cao hơn khuỷu.
+ Bột ngực – vai – cánh tay: để 7 – 8 tuần.
+ Bột loại khác: Bột chữ U, bột treo, nẹp tre.
Điều trị phẫu thuật:
- Chỉ định khi có các biến chứng:
+ Gãy xương hở.
+ Tổn thương mạch máu.
+ Khớp giả.
- Phương pháp:
+ Nẹp vít AO.
+ Đóng đinh kín dưới màn huỳnh quang tăng sáng.
Điều trị gẫy thân xương cánh tay có liệt thần kinh quay:
- Chủ yếu điều trị chỉnh hình, tỷ lệ phục hồi thần kinh quay cao 90%.
- Chỉ phẫu thuật nếu thấy dấu hiệu liệt thần kinh quay không hồi phục:
+ Mổ thăm dò thần kinh quay.
+ Xử lý tổn thương: giải phóng khỏi chèn ép, khỏi can xương, nối lại thần kinh đứt chuyển cơ cẳng tay nếu như thoái hoá thần kinh hoặc mất đoạn thần kinh).
_______________________________
Để chẩn đoán và điều trị sớm, chính xác các bệnh lý liên quan đến gãy xương cánh tay, hãy liên hệ ngay với Bs Bùi Đức Ngọt (Zalo: 0973932912) của BsXuongkhop.com - Là bác sỹ giỏi, chuyên môn tay nghề cao, chuyên sâu về Chấn thương chỉnh hình với +10 năm kinh nghiệm điều trị và tiên phong áp dụng các biện pháp hiện đại, tiên tiến, đem lại sự hồi phục chức năng và tự tin quay trở lại với niềm đam mê thể thao.
