Bệnh Khớp Mạn Tính Do Urat Là Gì? Tổng Quan Chi Tiết và Cách Điều Trị

Bệnh khớp mạn tính do urat, hay còn gọi là bệnh gút mạn tính, là một dạng viêm khớp xảy ra khi có quá nhiều axit uric tích tụ trong cơ thể. Axit uric là một chất thải được tạo ra khi cơ thể phân hủy purin, một chất có trong nhiều loại thực phẩm và tế bào trong cơ thể. Khi nồng độ axit uric trong máu quá cao, nó có thể tạo thành các tinh thể urat sắc nhọn, lắng đọng trong khớp và các mô xung quanh, gây viêm và đau đớn dữ dội. Tình trạng này kéo dài sẽ dẫn đến bệnh khớp mạn tính do urat.

Có nhiều yếu tố có thể góp phần vào sự phát triển của bệnh khớp mạn tính do urat, bao gồm:

• Chế độ ăn uống: Tiêu thụ quá nhiều thực phẩm giàu purin như thịt đỏ, hải sản, nội tạng động vật và đồ uống có đường có thể làm tăng nồng độ axit uric trong máu.
• Di truyền: Tiền sử gia đình mắc bệnh gút làm tăng nguy cơ mắc bệnh.
• Béo phì: Thừa cân hoặc béo phì làm tăng sản xuất axit uric và giảm khả năng đào thải axit uric của thận.
• Bệnh thận: Các bệnh về thận có thể làm giảm khả năng loại bỏ axit uric khỏi cơ thể.
• Sử dụng thuốc: Một số loại thuốc như thuốc lợi tiểu thiazide, aspirin liều thấp và cyclosporine có thể làm tăng nồng độ axit uric trong máu.
• Uống nhiều rượu bia: Đặc biệt là bia, có thể làm tăng sản xuất axit uric và giảm khả năng đào thải axit uric của thận.

Các triệu chứng của bệnh khớp mạn tính do urat có thể khác nhau tùy thuộc vào giai đoạn bệnh. Tuy nhiên, các triệu chứng phổ biến bao gồm:

• Đau khớp dữ dội: Đau thường xảy ra đột ngột, thường vào ban đêm, và có thể kéo dài vài giờ hoặc vài ngày. Các khớp ngón chân cái thường bị ảnh hưởng nhất, nhưng các khớp khác như mắt cá chân, đầu gối, cổ tay và ngón tay cũng có thể bị ảnh hưởng.
• Sưng, nóng, đỏ và đau khi chạm vào khớp: Các khớp bị ảnh hưởng trở nên sưng, nóng, đỏ và rất đau khi chạm vào.
• Hạn chế vận động khớp: Đau và sưng có thể làm hạn chế khả năng vận động của khớp.
• Sốt: Trong một số trường hợp, bệnh nhân có thể bị sốt nhẹ.
• Tophus: Các cục u cứng, màu trắng hoặc vàng, hình thành dưới da xung quanh các khớp, gân và các mô khác. Tophus là dấu hiệu của bệnh gút mạn tính và có thể gây biến dạng khớp và hạn chế vận động.

Việc chẩn đoán bệnh khớp mạn tính do urat thường dựa trên:

• Tiền sử bệnh và khám lâm sàng: Bác sĩ sẽ hỏi về tiền sử bệnh của bạn, bao gồm các triệu chứng bạn đang gặp phải, tiền sử gia đình mắc bệnh gút và các loại thuốc bạn đang dùng. Bác sĩ cũng sẽ khám khớp để kiểm tra các dấu hiệu viêm và tophus.
• Xét nghiệm máu: Xét nghiệm máu có thể đo nồng độ axit uric trong máu. Tuy nhiên, nồng độ axit uric cao không phải lúc nào cũng có nghĩa là bạn bị bệnh gút, và một số người bị bệnh gút có thể có nồng độ axit uric bình thường.
• Chọc hút dịch khớp: Bác sĩ có thể chọc hút dịch khớp từ khớp bị ảnh hưởng và kiểm tra dưới kính hiển vi để tìm các tinh thể urat. Đây là phương pháp chẩn đoán xác định bệnh gút.
• Chụp X-quang: Chụp X-quang có thể giúp loại trừ các nguyên nhân khác gây đau khớp và có thể cho thấy các dấu hiệu tổn thương khớp do bệnh gút mạn tính.

Mục tiêu điều trị bệnh khớp mạn tính do urat là giảm đau, giảm viêm và ngăn ngừa các cơn gút tái phát, đồng thời ngăn ngừa tổn thương khớp và các biến chứng khác. Các phương pháp điều trị bao gồm:

• Thuốc giảm đau và chống viêm: Các thuốc như colchicine, thuốc chống viêm không steroid (NSAID) và corticosteroid có thể giúp giảm đau và viêm trong các cơn gút cấp tính. Tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng bất kỳ loại thuốc nào, đặc biệt nếu bạn có các vấn đề sức khỏe khác. Nếu bạn đang dùng thuốc Zinnat, hãy hỏi ý kiến bác sĩ về tương tác thuốc.
• Thuốc hạ axit uric: Các thuốc như allopurinol và febuxostat giúp giảm sản xuất axit uric trong cơ thể, trong khi probenecid giúp tăng đào thải axit uric qua thận. Mục tiêu là duy trì nồng độ axit uric trong máu dưới 6 mg/dL để ngăn ngừa sự hình thành tinh thể urat và giảm nguy cơ tái phát cơn gút.
• Thay đổi lối sống:
  • Chế độ ăn uống: Hạn chế tiêu thụ thực phẩm giàu purin như thịt đỏ, hải sản, nội tạng động vật và đồ uống có đường. Tăng cường ăn rau xanh, trái cây và ngũ cốc nguyên hạt.
  • Uống đủ nước: Uống ít nhất 8 ly nước mỗi ngày để giúp thận đào thải axit uric.
  • Giảm cân: Nếu bạn thừa cân hoặc béo phì, giảm cân có thể giúp giảm nồng độ axit uric trong máu.
  • Hạn chế rượu bia: Đặc biệt là bia, có thể làm tăng sản xuất axit uric và giảm khả năng đào thải axit uric của thận.
  • Tập thể dục thường xuyên: Tập thể dục có thể giúp duy trì cân nặng hợp lý và cải thiện sức khỏe tổng thể. Tìm hiểu về các bài tập thể dục cho khớp háng để cải thiện sự linh hoạt và sức mạnh.
• Vật lý trị liệu: Vật lý trị liệu có thể giúp cải thiện chức năng khớp và giảm đau. Cần lưu ý rằng việc đi bộ sai cách có thể tăng nguy cơ chấn thương, vì vậy hãy tham khảo ý kiến của chuyên gia.

Mặc dù không phải lúc nào cũng có thể ngăn ngừa hoàn toàn bệnh khớp mạn tính do urat, nhưng bạn có thể giảm nguy cơ mắc bệnh bằng cách:

• Duy trì cân nặng hợp lý.
• Ăn một chế độ ăn uống lành mạnh, hạn chế thực phẩm giàu purin.
• Uống đủ nước.
• Hạn chế rượu bia.
• Tập thể dục thường xuyên.
• Kiểm tra sức khỏe định kỳ và thảo luận với bác sĩ về các yếu tố nguy cơ của bạn.

Nếu không được điều trị đúng cách, bệnh khớp mạn tính do urat có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng, bao gồm:

• Tổn thương khớp vĩnh viễn: Viêm khớp kéo dài có thể gây tổn thương sụn và xương, dẫn đến biến dạng khớp và hạn chế vận động.
• Tophus: Các cục tophus lớn có thể gây đau, nhiễm trùng và loét da.
• Bệnh thận: Tinh thể urat có thể tích tụ trong thận, gây sỏi thận và suy thận.
• Bệnh tim mạch: Nghiên cứu cho thấy bệnh gút có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch, chẳng hạn như đau tim và đột quỵ.

Chế độ ăn uống đóng vai trò quan trọng trong việc kiểm soát bệnh khớp mạn tính do urat. Người bệnh nên:

• Hạn chế thực phẩm giàu purin: Thịt đỏ (đặc biệt là thịt bò, thịt cừu và thịt lợn), hải sản (đặc biệt là cá trích, cá mòi, trai và sò điệp), nội tạng động vật (gan, thận, tim), nấm, măng tây, súp lơ và các loại đậu khô.
• Tăng cường rau xanh và trái cây: Rau xanh và trái cây chứa nhiều vitamin, khoáng chất và chất chống oxy hóa, giúp giảm viêm và bảo vệ khớp.
• Uống đủ nước: Uống ít nhất 8 ly nước mỗi ngày để giúp thận đào thải axit uric.
• Chọn carbohydrate phức tạp: Ngũ cốc nguyên hạt, bánh mì nguyên cám và gạo lứt tốt hơn so với carbohydrate tinh chế như bánh mì trắng và gạo trắng.
• Hạn chế đường: Đồ uống có đường và thực phẩm chế biến sẵn có thể làm tăng nồng độ axit uric trong máu.
• Sữa và các sản phẩm từ sữa ít béo: Sữa và các sản phẩm từ sữa ít béo có thể giúp giảm nồng độ axit uric trong máu.
• Nên kiêng gì khi bị thoát vị đĩa đệm? Chế độ ăn uống khoa học sẽ giúp cải thiện tình trạng bệnh. Hãy tìm hiểu thêm tại đây: https://bsxuongkhop.com/thoat-vi-dia-dem-nen-an-gi-kieng-gi

• Sai lầm 1: Bệnh gút chỉ xảy ra ở nam giới. Thực tế, phụ nữ cũng có thể mắc bệnh gút, đặc biệt là sau mãn kinh.
• Sai lầm 2: Chỉ cần dùng thuốc giảm đau là đủ. Thuốc giảm đau chỉ giúp giảm triệu chứng tạm thời, không điều trị nguyên nhân gốc rễ của bệnh.
• Sai lầm 3: Kiêng hoàn toàn protein. Việc này không cần thiết và có thể gây thiếu hụt dinh dưỡng. Quan trọng là hạn chế các loại protein giàu purin.
• Sai lầm 4: Bệnh gút không nguy hiểm. Nếu không được điều trị, bệnh gút có thể gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng.

Việc tập luyện thể thao rất quan trọng đối với người bệnh khớp mạn tính do urat. Tuy nhiên, cần lựa chọn các bài tập phù hợp và cường độ vừa phải để tránh gây áp lực lên khớp. Các môn thể thao nhẹ nhàng như đi bộ, bơi lội, yoga và thái cực quyền rất tốt cho người bệnh. Ngoài ra, cần chú ý phòng tránh chấn thương dây chằng khi chơi thể thao để bảo vệ khớp.

Ngoài các phương pháp điều trị chính, người bệnh có thể tham khảo thêm các phương pháp hỗ trợ sau:

• Chườm đá: Chườm đá lên khớp bị đau có thể giúp giảm viêm và giảm đau.
• Nghỉ ngơi: Cho khớp bị đau nghỉ ngơi để giảm áp lực lên khớp.
• Sử dụng nẹp: Nẹp có thể giúp cố định khớp và giảm đau.
• Châm cứu: Châm cứu có thể giúp giảm đau và cải thiện chức năng khớp.
• Thực phẩm chức năng: Một số thực phẩm chức năng có chứa các thành phần giúp giảm viêm và bảo vệ khớp, chẳng hạn như glucosamine và chondroitin. Tuy nhiên, cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng bất kỳ loại thực phẩm chức năng nào.

Đừng quên tìm hiểu về nguyên nhân chấn thương khi chơi pickleball và các môn thể thao khác để có biện pháp phòng ngừa.

Bệnh khớp mạn tính do urat là gì? Đó là một bệnh lý phức tạp đòi hỏi sự hiểu biết sâu sắc và điều trị toàn diện. Việc tuân thủ phác đồ điều trị của bác sĩ, kết hợp với thay đổi lối sống lành mạnh, sẽ giúp bạn kiểm soát bệnh hiệu quả và duy trì chất lượng cuộc sống tốt. Hãy nhớ rằng, việc phát hiện và điều trị sớm bệnh khớp mạn tính do urat là rất quan trọng để ngăn ngừa các biến chứng nghiêm trọng.

BácsỹXươngkhớp.com là đơn vị điều trị chuyên sâu các vấn đề xương khớp, phục hồi chấn thương, chăm sóc người cao tuổi hàng đầu với sự phối hợp tinh túy của Y học cổ truyền và Y học hiện đại.

Bác sỹ Bùi Đức Ngọt

- Đơn vị công tác: Khoa Ngoại Tổng hợp, Bệnh viện Bưu Điện, số 49, Trần Điền, Định Công, Hoàng Mai, Hà Nội.

- Điện thoại: 097.393.2912

- Email: Zego2009@gmail.com

- Fanpage: Bác Sĩ Bùi Đức Ngọt (https://www.facebook.com/BS.Bui.Duc.Ngot)