Thoái Hóa Đốt Sống Cổ Là Gì? Nguyên Nhân, Triệu Chứng & Điều Trị

Đau cổ, cứng cổ, khó vận động… là những triệu chứng thường gặp của thoái hóa đốt sống cổ. Vậy thoái hóa đốt sống cổ là gì? Bệnh có nguy hiểm không và điều trị như thế nào? Bài viết này sẽ cung cấp thông tin chi tiết, giúp bạn hiểu rõ về bệnh lý này và có hướng điều trị phù hợp.

1. Thoái hóa đốt sống cổ là gì?

Thoái hóa đốt sống cổ (còn gọi là thoái hóa cột sống cổ) là tình trạng các cấu trúc của cột sống cổ bị tổn thương, bao gồm: đĩa đệm, thân đốt sống, dây chằng, và các khớp. Quá trình thoái hóa này diễn ra theo thời gian, thường bắt đầu từ tuổi trung niên và tiến triển dần theo tuổi tác.

Khi các cấu trúc này bị thoái hóa, chúng có thể gây ra các triệu chứng như đau cổ, cứng cổ, hạn chế vận động, tê bì tay, và thậm chí ảnh hưởng đến chức năng thần kinh.

2. Nguyên nhân gây thoái hóa đốt sống cổ

Thoái hóa đốt sống cổ là một quá trình tự nhiên của cơ thể, nhưng có nhiều yếu tố có thể đẩy nhanh hoặc làm tăng nguy cơ mắc bệnh. Dưới đây là một số nguyên nhân chính:

2.1. Tuổi tác

Tuổi tác là yếu tố nguy cơ hàng đầu. Theo thời gian, đĩa đệm mất nước và độ đàn hồi, dây chằng trở nên xơ cứng, và các khớp bị bào mòn, dẫn đến thoái hóa.

2.2. Yếu tố di truyền

Nếu trong gia đình có người mắc bệnh thoái hóa đốt sống cổ, bạn có nguy cơ mắc bệnh cao hơn.

2.3. Chấn thương

Các chấn thương ở vùng cổ, dù là nhỏ hay lớn, đều có thể gây tổn thương cho các cấu trúc của cột sống cổ và đẩy nhanh quá trình thoái hóa. Các chấn thương này có thể đến từ tai nạn giao thông, tai nạn lao động, hoặc các hoạt động thể thao.

2.4. Tư thế sai

Duy trì tư thế sai trong thời gian dài, chẳng hạn như cúi đầu thường xuyên khi sử dụng điện thoại hoặc máy tính, có thể gây áp lực lên cột sống cổ và dẫn đến thoái hóa. Việc mang vác vật nặng trên vai cũng có thể gây căng thẳng cho cột sống cổ.

2.5. Thói quen sinh hoạt

Một số thói quen sinh hoạt không lành mạnh như hút thuốc lá, ít vận động, thừa cân, béo phì cũng có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh.

2.6. Các bệnh lý khác

Một số bệnh lý như viêm khớp dạng thấp, loãng xương, hoặc các bệnh lý về cột sống khác cũng có thể góp phần vào quá trình thoái hóa đốt sống cổ.

3. Triệu chứng của thoái hóa đốt sống cổ

Triệu chứng của thoái hóa đốt sống cổ có thể khác nhau tùy thuộc vào mức độ và vị trí tổn thương. Dưới đây là một số triệu chứng thường gặp:

3.1. Đau cổ

Đau cổ là triệu chứng phổ biến nhất. Cơn đau có thể âm ỉ hoặc dữ dội, thường tăng lên khi vận động cổ hoặc giữ cổ ở một tư thế cố định trong thời gian dài. Đau có thể lan xuống vai, gáy, hoặc cánh tay.

3.2. Cứng cổ

Cứng cổ khiến bạn khó khăn trong việc xoay hoặc nghiêng cổ. Cảm giác cứng cổ thường nặng hơn vào buổi sáng hoặc sau khi ngồi lâu.

3.3. Hạn chế vận động

Bạn có thể cảm thấy khó khăn khi thực hiện các động tác cổ như cúi, ngửa, xoay, hoặc nghiêng. Phạm vi vận động của cổ bị giảm sút.

3.4. Tê bì, ngứa ran ở tay, ngón tay

Khi các dây thần kinh bị chèn ép, bạn có thể cảm thấy tê bì, ngứa ran, hoặc yếu ở tay, ngón tay. Cảm giác này thường lan dọc theo cánh tay và bàn tay.

3.5. Đau đầu

Đau đầu do thoái hóa đốt sống cổ thường bắt nguồn từ vùng gáy và lan lên đầu. Cơn đau có thể âm ỉ hoặc dữ dội, thường kèm theo cảm giác căng cứng ở vùng cổ và vai.

3.6. Chóng mặt, ù tai

Trong một số trường hợp, thoái hóa đốt sống cổ có thể gây chóng mặt, ù tai, hoặc mất thăng bằng. Điều này xảy ra khi các mạch máu hoặc dây thần kinh cung cấp máu cho não bị chèn ép.

3.7. Yếu cơ

Nếu các dây thần kinh điều khiển cơ bị chèn ép nghiêm trọng, bạn có thể bị yếu cơ ở tay hoặc chân. Trong trường hợp nặng, có thể dẫn đến teo cơ.

4. Chẩn đoán thoái hóa đốt sống cổ

Để chẩn đoán thoái hóa đốt sống cổ, bác sĩ sẽ tiến hành khám lâm sàng và chỉ định các xét nghiệm cận lâm sàng cần thiết.

4.1. Khám lâm sàng

Bác sĩ sẽ hỏi về tiền sử bệnh, các triệu chứng bạn đang gặp phải, và khám các động tác vận động của cổ để đánh giá mức độ đau và hạn chế vận động. Bác sĩ cũng sẽ kiểm tra cảm giác và sức mạnh cơ ở tay và chân để đánh giá chức năng thần kinh.

4.2. Chẩn đoán hình ảnh

Các xét nghiệm chẩn đoán hình ảnh có thể giúp bác sĩ xác định mức độ và vị trí tổn thương của cột sống cổ:

X-quang: Giúp phát hiện các gai xương, hẹp khe khớp, hoặc các bất thường khác của xương.
Chụp cộng hưởng từ (MRI): Cung cấp hình ảnh chi tiết về các cấu trúc mềm như đĩa đệm, dây chằng, và tủy sống. MRI giúp phát hiện các tổn thương như thoát vị đĩa đệm, chèn ép tủy sống, hoặc viêm tủy sống.
Chụp cắt lớp vi tính (CT scan): Cung cấp hình ảnh chi tiết về xương và các cấu trúc cứng khác. CT scan có thể giúp phát hiện các gai xương, hẹp ống sống, hoặc các bất thường khác của xương.

4.3. Điện cơ (EMG) và đo tốc độ dẫn truyền thần kinh

Các xét nghiệm này giúp đánh giá chức năng của các dây thần kinh và cơ. EMG có thể giúp phát hiện các tổn thương thần kinh do chèn ép hoặc viêm.

5. Điều trị thoái hóa đốt sống cổ

Mục tiêu điều trị thoái hóa đốt sống cổ là giảm đau, cải thiện chức năng vận động, và ngăn ngừa các biến chứng. Tùy thuộc vào mức độ và triệu chứng của bệnh, bác sĩ sẽ chỉ định các phương pháp điều trị phù hợp.

5.1. Điều trị không phẫu thuật

Hầu hết các trường hợp thoái hóa đốt sống cổ có thể được điều trị bằng các phương pháp không phẫu thuật:

Thuốc giảm đau: Các loại thuốc giảm đau như paracetamol, ibuprofen, hoặc naproxen có thể giúp giảm đau nhẹ đến trung bình.
Thuốc chống viêm không steroid (NSAIDs): NSAIDs như diclofenac, meloxicam, hoặc celecoxib có thể giúp giảm đau và viêm.
Thuốc giãn cơ: Thuốc giãn cơ như mydocalm hoặc baclofen có thể giúp giảm co thắt cơ và giảm đau.
Vật lý trị liệu: Các bài tập vật lý trị liệu có thể giúp tăng cường sức mạnh cơ cổ, cải thiện phạm vi vận động, và giảm đau.
Nẹp cổ: Nẹp cổ có thể giúp cố định cổ và giảm áp lực lên các đốt sống.
Chườm nóng hoặc chườm lạnh: Chườm nóng hoặc chườm lạnh có thể giúp giảm đau và giảm viêm.
Tiêm corticosteroid: Tiêm corticosteroid vào khớp hoặc xung quanh dây thần kinh có thể giúp giảm đau và viêm trong thời gian ngắn.

Bạn có thể tham khảo thêm về phương pháp nội soi cột sống để biết thêm các phương pháp điều trị ít xâm lấn.

5.2. Điều trị phẫu thuật

Phẫu thuật thường chỉ được chỉ định khi các phương pháp điều trị không phẫu thuật không hiệu quả, hoặc khi có các biến chứng nghiêm trọng như chèn ép tủy sống gây yếu cơ hoặc rối loạn chức năng ruột, bàng quang.

Các loại phẫu thuật thường được thực hiện để điều trị thoái hóa đốt sống cổ bao gồm:

Giải ép tủy sống: Loại bỏ các cấu trúc gây chèn ép tủy sống như gai xương, đĩa đệm thoát vị, hoặc dây chằng dày.
Hợp nhất đốt sống: Nối hai hoặc nhiều đốt sống lại với nhau để ổn định cột sống và giảm đau.
Thay đĩa đệm nhân tạo: Thay thế đĩa đệm bị tổn thương bằng đĩa đệm nhân tạo để duy trì chức năng vận động của cột sống.

6. Phòng ngừa thoái hóa đốt sống cổ

Mặc dù không thể ngăn chặn hoàn toàn quá trình thoái hóa, nhưng bạn có thể thực hiện các biện pháp để làm chậm quá trình này và giảm nguy cơ mắc bệnh:

Duy trì tư thế đúng: Giữ tư thế đúng khi ngồi, đứng, đi lại, và làm việc. Tránh cúi đầu quá lâu khi sử dụng điện thoại hoặc máy tính.
Tập thể dục thường xuyên: Các bài tập thể dục có thể giúp tăng cường sức mạnh cơ cổ và cải thiện sự linh hoạt của cột sống.
Giữ cân nặng hợp lý: Thừa cân, béo phì gây áp lực lên cột sống và làm tăng nguy cơ thoái hóa.
Bỏ thuốc lá: Hút thuốc lá có thể làm giảm lưu lượng máu đến cột sống và đẩy nhanh quá trình thoái hóa.
Ăn uống lành mạnh: Chế độ ăn uống giàu canxi, vitamin D, và các chất dinh dưỡng khác có thể giúp xương chắc khỏe và làm chậm quá trình thoái hóa. Bạn có thể tham khảo thêm ý kiến của bác sĩ dinh dưỡng để có chế độ ăn uống phù hợp.
Tránh các chấn thương: Cẩn thận trong các hoạt động thể thao và lao động để tránh các chấn thương ở vùng cổ.
Kiểm tra sức khỏe định kỳ: Kiểm tra sức khỏe định kỳ có thể giúp phát hiện sớm các vấn đề về cột sống và có biện pháp điều trị kịp thời.

7. Các bài tập hỗ trợ điều trị thoái hóa đốt sống cổ

Các bài tập nhẹ nhàng có thể giúp giảm đau và cải thiện chức năng vận động của cổ. Tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc chuyên gia vật lý trị liệu trước khi bắt đầu bất kỳ bài tập nào.

Nghiêng cổ: Nghiêng đầu sang một bên, giữ trong vài giây, sau đó lặp lại ở phía bên kia.
Xoay cổ: Xoay đầu sang một bên, giữ trong vài giây, sau đó lặp lại ở phía bên kia.
Cúi đầu, ngửa cổ: Cúi đầu xuống, giữ trong vài giây, sau đó ngửa cổ lên, giữ trong vài giây.
Bài tập kéo giãn cổ: Ngồi thẳng lưng, đặt tay lên cằm và nhẹ nhàng đẩy cằm về phía sau.

Ngoài ra, bạn có thể thực hiện các bài tập thư giãn cột sống thắt lưng để giảm áp lực lên toàn bộ cột sống.

FAQ: Các câu hỏi thường gặp về thoái hóa đốt sống cổ

Thoái hóa đốt sống cổ có chữa khỏi được không?

Thoái hóa đốt sống cổ là một quá trình thoái hóa tự nhiên và không thể chữa khỏi hoàn toàn. Tuy nhiên, các phương pháp điều trị có thể giúp giảm đau, cải thiện chức năng vận động, và ngăn ngừa các biến chứng.

Thoái hóa đốt sống cổ có nguy hiểm không?

Thoái hóa đốt sống cổ thường không nguy hiểm đến tính mạng. Tuy nhiên, nếu không được điều trị kịp thời, bệnh có thể gây ra các biến chứng như chèn ép tủy sống, yếu cơ, hoặc rối loạn chức năng ruột, bàng quang.

Nên ăn gì khi bị thoái hóa đốt sống cổ?

Nên ăn các thực phẩm giàu canxi, vitamin D, và các chất dinh dưỡng khác như sữa, trứng, cá, rau xanh, và trái cây. Tránh các thực phẩm chế biến sẵn, đồ ăn nhanh, và đồ uống có ga.

Thoái hóa đốt sống cổ có nên tập yoga không?

Một số bài tập yoga có thể giúp giảm đau và cải thiện sự linh hoạt của cổ. Tuy nhiên, cần tránh các bài tập gây căng thẳng quá mức cho cổ. Tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc chuyên gia yoga trước khi bắt đầu tập luyện.

Thoái hóa đốt sống cổ có lây không?

Thoái hóa đốt sống cổ không phải là bệnh truyền nhiễm và không lây từ người sang người.

BácsỹXươngkhớp.com là đơn vị điều trị chuyên sâu các vấn đề xương khớp, phục hồi chấn thương, chăm sóc người cao tuổi hàng đầu với sự phối hợp tinh túy của Y học cổ truyền và Y học hiện đại.

Bác sỹ Bùi Đức Ngọt

Đơn vị công tác: Khoa Ngoại Tổng hợp, Bệnh viện Bưu Điện, số 49, Trần Điền, Định Công, Hoàng Mai, Hà Nội.
Điện thoại: 097.393.2912
Email: Zego2009@gmail.com
Fanpage: Bác Sĩ Bùi Đức Ngọt (https://www.facebook.com/BS.Bui.Duc.Ngot)