Khớp ức đòn (SC) là gì? Giải đáp từ chuyên gia xương khớp

1. Khớp ức đòn (SC) là gì?

Khớp ức đòn (Sternoclavicular joint - SC joint) là khớp nối giữa xương đòn (clavicle) và xương ức (sternum). Đây là một trong những khớp quan trọng ở vùng vai, đóng vai trò then chốt trong việc kết nối chi trên với trục của cơ thể. Khớp ức đòn cho phép chúng ta thực hiện nhiều cử động của vai và cánh tay, bao gồm nâng, hạ, xoay và đưa tay ra trước, ra sau. Hiểu rõ về cấu trúc và chức năng của khớp ức đòn là rất quan trọng để chẩn đoán và điều trị các vấn đề liên quan đến khớp này.

Khớp ức đòn (SC) là một khớp hoạt dịch, được gia cố bởi nhiều dây chằng mạnh mẽ, bao gồm dây chằng ức đòn trước và sau, dây chằng sườn đòn và màng gian đốt. Đĩa khớp xơ giúp tăng cường sự ổn định và hấp thụ lực tác động lên khớp.

2. Cấu tạo của khớp ức đòn

Khớp ức đòn được tạo thành từ hai thành phần chính:

Đầu trong của xương đòn: Bề mặt khớp của đầu trong xương đòn có hình dạng lồi và khớp với xương ức.
Mỏm ức của xương ức và sụn sườn số 1: Bề mặt khớp của xương ức lõm nhẹ và khớp với xương đòn.

Ngoài ra, khớp ức đòn còn có các thành phần quan trọng khác:

Đĩa khớp: Một đĩa sụn sợi nằm giữa xương đòn và xương ức, giúp tăng cường sự ổn định và giảm áp lực lên khớp.
Dây chằng: Các dây chằng bao quanh khớp, bao gồm dây chằng ức đòn trước, dây chằng ức đòn sau, dây chằng sườn đòn và dây chằng gian đòn, giúp giữ vững khớp và hạn chế các cử động quá mức.

3. Chức năng của khớp ức đòn

Khớp ức đòn đóng vai trò quan trọng trong việc:

Kết nối chi trên với trục cơ thể: Đây là khớp duy nhất kết nối xương đòn và toàn bộ chi trên với lồng ngực.
Cho phép cử động của vai và cánh tay: Khớp ức đòn cho phép chúng ta thực hiện các cử động nâng, hạ, xoay và đưa tay ra trước, ra sau.
Truyền lực: Khớp ức đòn giúp truyền lực từ chi trên đến trục cơ thể và ngược lại.
Ổn định vai: Các dây chằng và đĩa khớp giúp giữ vững khớp ức đòn và ổn định vai.

4. Các bệnh lý thường gặp ở khớp ức đòn

4.1. Trật khớp ức đòn

Trật khớp ức đòn xảy ra khi đầu trong của xương đòn bị lệch khỏi vị trí bình thường so với xương ức. Trật khớp ức đòn có thể xảy ra do chấn thương trực tiếp vào khớp hoặc do lực tác động gián tiếp lên vai. Dựa vào hướng di lệch của xương đòn, trật khớp ức đòn được chia thành hai loại chính:

Trật khớp ức đòn ra trước: Đầu trong của xương đòn di chuyển ra phía trước so với xương ức.
Trật khớp ức đòn ra sau: Đầu trong của xương đòn di chuyển ra phía sau so với xương ức. Đây là một tình trạng nghiêm trọng hơn vì có thể gây chèn ép các cấu trúc quan trọng ở trung thất, chẳng hạn như khí quản và mạch máu lớn.

Triệu chứng của trật khớp ức đòn bao gồm đau, sưng, bầm tím và biến dạng ở vùng khớp ức đòn. Người bệnh có thể gặp khó khăn khi cử động vai và cánh tay.

Đọc thêm về 5 loại chấn thương cơ thường gặp.

4.2. Viêm khớp ức đòn

Viêm khớp ức đòn là tình trạng viêm nhiễm xảy ra ở khớp ức đòn. Viêm khớp ức đòn có thể do nhiều nguyên nhân gây ra, bao gồm:

Thoái hóa khớp: Theo thời gian, sụn khớp bị bào mòn, dẫn đến viêm và đau.
Viêm khớp dạng thấp: Một bệnh tự miễn gây viêm ở nhiều khớp, bao gồm cả khớp ức đòn.
Viêm khớp nhiễm trùng: Nhiễm trùng do vi khuẩn hoặc nấm có thể gây viêm khớp ức đòn.
Chấn thương: Chấn thương vào khớp ức đòn có thể gây viêm.

Triệu chứng của viêm khớp ức đòn bao gồm đau, sưng, nóng và đỏ ở vùng khớp ức đòn. Người bệnh có thể cảm thấy cứng khớp và khó cử động vai.

4.3. Hội chứng đau khớp ức đòn

Hội chứng đau khớp ức đòn là một tình trạng đau mạn tính ở vùng khớp ức đòn mà không có bằng chứng rõ ràng về trật khớp, viêm khớp hoặc các bệnh lý khác. Nguyên nhân của hội chứng đau khớp ức đòn thường không rõ ràng, nhưng có thể liên quan đến chấn thương nhỏ lặp đi lặp lại, tư thế sai hoặc yếu cơ vùng vai.

Triệu chứng chính của hội chứng đau khớp ức đòn là đau ở vùng khớp ức đòn, có thể lan ra vai, cổ hoặc ngực. Cơn đau có thể tăng lên khi cử động vai hoặc khi ấn vào khớp ức đòn.

5. Chẩn đoán các bệnh lý khớp ức đòn

Để chẩn đoán các bệnh lý khớp ức đòn, bác sĩ sẽ thực hiện các bước sau:

Hỏi bệnh sử: Bác sĩ sẽ hỏi về các triệu chứng, tiền sử chấn thương và các bệnh lý khác của bạn.
Khám thực thể: Bác sĩ sẽ khám vùng khớp ức đòn để tìm các dấu hiệu như sưng, đau, biến dạng và hạn chế cử động.
Chẩn đoán hình ảnh:
- X-quang: Có thể giúp phát hiện trật khớp, viêm khớp hoặc các bất thường khác ở xương.
- CT scan: Cung cấp hình ảnh chi tiết hơn về khớp ức đòn và các cấu trúc xung quanh.
- MRI: Giúp đánh giá các mô mềm như dây chằng, đĩa khớp và sụn khớp.

6. Điều trị các bệnh lý khớp ức đòn

Phương pháp điều trị các bệnh lý khớp ức đòn phụ thuộc vào nguyên nhân và mức độ nghiêm trọng của bệnh. Các phương pháp điều trị có thể bao gồm:

Điều trị bảo tồn:
- Nghỉ ngơi: Tránh các hoạt động gây đau hoặc làm trầm trọng thêm các triệu chứng.
- Chườm đá: Chườm đá lên vùng khớp ức đòn trong 15-20 phút, vài lần mỗi ngày, để giảm đau và sưng.
- Thuốc giảm đau: Các thuốc giảm đau không kê đơn như acetaminophen (Tylenol) hoặc ibuprofen (Advil, Motrin) có thể giúp giảm đau.
- Vật lý trị liệu: Các bài tập vật lý trị liệu có thể giúp tăng cường sức mạnh và sự linh hoạt của các cơ xung quanh khớp ức đòn. Tham khảo thêm thông tin về triệu chứng thoái vị đĩa đệm để có cái nhìn tổng quan hơn về các bệnh lý liên quan.
Tiêm corticosteroid: Tiêm corticosteroid vào khớp ức đòn có thể giúp giảm đau và viêm.
Phẫu thuật: Phẫu thuật có thể được chỉ định trong các trường hợp trật khớp ức đòn nghiêm trọng hoặc khi các phương pháp điều trị bảo tồn không hiệu quả.

Đọc thêm về tác động của hormone đến sức khỏe xương khớp.

7. Phòng ngừa các bệnh lý khớp ức đòn

Để phòng ngừa các bệnh lý khớp ức đòn, bạn có thể thực hiện các biện pháp sau:

Khởi động kỹ trước khi tập thể dục hoặc chơi thể thao.
Sử dụng các thiết bị bảo hộ phù hợp khi tham gia các hoạt động có nguy cơ chấn thương.
Duy trì tư thế đúng khi ngồi, đứng và làm việc.
Tập thể dục thường xuyên để tăng cường sức mạnh và sự linh hoạt của các cơ xung quanh khớp ức đòn.
Tránh các hoạt động gây căng thẳng quá mức cho khớp ức đòn.

Nếu bạn bị gãy xương đòn, hãy tuân thủ chặt chẽ hướng dẫn của bác sĩ để đảm bảo xương lành đúng cách và tránh các biến chứng.

8. Case study thực tế

Bệnh nhân: Ông Nguyễn Văn A, 62 tuổi

Tiền sử: Ông A là một người làm vườn đã về hưu. Trong quá trình làm việc, ông thường xuyên phải nâng vác các vật nặng. Khoảng 6 tháng trước, ông bắt đầu cảm thấy đau ở vùng khớp ức đòn bên phải. Cơn đau tăng lên khi ông nâng vật nặng hoặc khi cử động vai. Ông đã tự điều trị bằng thuốc giảm đau không kê đơn, nhưng cơn đau không giảm.

Khám bệnh: Bác sĩ khám thấy có sưng và đau ở vùng khớp ức đòn bên phải của ông A. Ông A cũng gặp khó khăn khi nâng tay lên cao.

Chẩn đoán: Bác sĩ chẩn đoán ông A bị viêm khớp ức đòn do thoái hóa khớp.

Điều trị: Bác sĩ kê đơn thuốc giảm đau, thuốc chống viêm và vật lý trị liệu cho ông A. Sau 6 tuần điều trị, cơn đau của ông A đã giảm đáng kể và ông có thể cử động vai dễ dàng hơn.

9. Các loại thuốc có thể ảnh hưởng đến khớp ức đòn

Một số loại thuốc, như Hydroxychloroquin, có thể ảnh hưởng đến xương khớp nói chung, do đó bạn cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng bất kỳ loại thuốc nào, đặc biệt nếu bạn có tiền sử bệnh lý về xương khớp.

10. FAQ về khớp ức đòn

10.1. Khớp ức đòn có quan trọng không?

Có, khớp ức đòn rất quan trọng vì nó là khớp duy nhất kết nối xương đòn và toàn bộ chi trên với lồng ngực, cho phép cử động của vai và cánh tay.

10.2. Đau khớp ức đòn có nguy hiểm không?

Đau khớp ức đòn có thể do nhiều nguyên nhân gây ra, từ các vấn đề nhẹ như căng cơ đến các bệnh lý nghiêm trọng hơn như trật khớp hoặc viêm khớp. Nếu bạn bị đau khớp ức đòn, hãy đi khám bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.

10.3. Làm thế nào để phòng ngừa các bệnh lý khớp ức đòn?

Bạn có thể phòng ngừa các bệnh lý khớp ức đòn bằng cách khởi động kỹ trước khi tập thể dục, sử dụng các thiết bị bảo hộ phù hợp, duy trì tư thế đúng và tập thể dục thường xuyên.

10.4. Khi nào cần phẫu thuật khớp ức đòn?

Phẫu thuật khớp ức đòn thường chỉ được chỉ định trong các trường hợp trật khớp nghiêm trọng hoặc khi các phương pháp điều trị bảo tồn không hiệu quả.

10.5. Viêm khớp ức đòn có chữa khỏi được không?

Viêm khớp ức đòn có thể được điều trị để giảm đau và cải thiện chức năng, nhưng không phải lúc nào cũng có thể chữa khỏi hoàn toàn. Việc điều trị sớm và tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ có thể giúp kiểm soát các triệu chứng và ngăn ngừa các biến chứng.

BácsỹXươngkhớp.com là đơn vị điều trị chuyên sâu các vấn đề xương khớp, phục hồi chấn thương, chăm sóc người cao tuổi hàng đầu với sự phối hợp tinh túy của Y học cổ truyền và Y học hiện đại.

Bác sỹ Bùi Đức Ngọt

Đơn vị công tác: Khoa Ngoại Tổng hợp, Bệnh viện Bưu Điện, số 49, Trần Điền, Định Công, Hoàng Mai, Hà Nội.
Điện thoại: 097.393.2912
Email: Zego2009@gmail.com
Fanpage: Bác Sĩ Bùi Đức Ngọt (https://www.facebook.com/BS.Bui.Duc.Ngot)