Gãy Xương Đòn Là Gì? Nguyên Nhân, Triệu Chứng & Điều Trị 2025

Gãy xương đòn là một chấn thương phổ biến, đặc biệt ở trẻ em và thanh niên. Hiểu rõ về nguyên nhân, triệu chứng và phương pháp điều trị gãy xương đòn là rất quan trọng để đảm bảo phục hồi nhanh chóng và hiệu quả. Bài viết này từ Bác Sỹ Xương Khớp sẽ cung cấp cho bạn thông tin chi tiết và toàn diện về vấn đề này.

1. Gãy Xương Đòn Là Gì?

Xương đòn, còn gọi là xương quai xanh, là một xương dài, mỏng nằm ngang ở phía trước ngực, nối xương ức với xương bả vai. Gãy xương đòn xảy ra khi xương này bị gãy, thường do một lực tác động trực tiếp vào vai hoặc do ngã chống tay. Gãy xương đòn chiếm khoảng 5-10% tổng số các trường hợp gãy xương.

2. Nguyên Nhân Gây Gãy Xương Đòn

Có nhiều nguyên nhân có thể dẫn đến gãy xương đòn, trong đó phổ biến nhất là:

2.1. Tai Nạn Giao Thông

Tai nạn xe cộ, đặc biệt là tai nạn xe máy, là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây gãy xương đòn. Lực va đập mạnh có thể gây tổn thương trực tiếp đến xương đòn.

2.2. Té Ngã

Ngã từ trên cao xuống hoặc ngã khi chơi thể thao, đặc biệt là các môn thể thao va chạm như bóng đá, bóng rổ, hoặc trượt tuyết, có thể dẫn đến gãy xương đòn.

2.3. Chấn Thương Thể Thao

Các môn thể thao đòi hỏi sự va chạm mạnh hoặc có nguy cơ té ngã cao như khúc côn cầu, đấu vật, và đua xe đạp cũng làm tăng nguy cơ gãy xương đòn. Xem thêm về đa chấn thương để hiểu rõ hơn về các loại chấn thương thể thao.

2.4. Tổn Thương Trực Tiếp

Bất kỳ lực tác động trực tiếp nào vào xương đòn, chẳng hạn như bị đánh hoặc bị vật nặng rơi vào, đều có thể gây gãy xương.

3. Triệu Chứng Gãy Xương Đòn

Các triệu chứng của gãy xương đòn có thể khác nhau tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của vết gãy, nhưng thường bao gồm:

3.1. Đau Nhức Dữ Dội

Đau nhức dữ dội ở vùng xương đòn là triệu chứng phổ biến nhất. Cơn đau có thể lan rộng ra vai và cổ, đặc biệt khi cử động cánh tay.

3.2. Sưng Tấy và Bầm Tím

Vùng xương đòn bị sưng tấy và bầm tím do chảy máu dưới da. Tình trạng này có thể trở nên rõ rệt hơn sau vài giờ hoặc vài ngày.

3.3. Biến Dạng Xương Đòn

Trong một số trường hợp, có thể nhận thấy sự biến dạng rõ rệt ở xương đòn, chẳng hạn như xương bị lệch hoặc nhô ra bất thường.

3.4. Khó Cử Động Cánh Tay

Người bệnh thường gặp khó khăn khi cử động cánh tay bên bị gãy xương đòn do đau và mất ổn định.

3.5. Tiếng Lạo Xạo Khi Cử Động

Trong một số trường hợp, có thể nghe thấy tiếng lạo xạo khi cử động cánh tay, cho thấy các đầu xương đang cọ xát vào nhau.

4. Biến Chứng Của Gãy Xương Đòn

Mặc dù gãy xương đòn thường không gây ra các biến chứng nghiêm trọng, nhưng trong một số trường hợp, có thể xảy ra các biến chứng sau:

4.1. Tổn Thương Mạch Máu và Thần Kinh

Các đầu xương gãy có thể gây tổn thương đến các mạch máu và dây thần kinh nằm gần xương đòn, dẫn đến chảy máu, tê bì, hoặc yếu cơ ở cánh tay và bàn tay. Tìm hiểu thêm về biến chứng gãy xương để có cái nhìn tổng quan.

4.2. Chậm Lành Xương hoặc Không Lành Xương

Trong một số trường hợp, xương có thể chậm lành hoặc không lành hoàn toàn (khớp giả), gây đau và mất chức năng. Các yếu tố như tuổi tác, sức khỏe tổng thể, và mức độ nghiêm trọng của vết gãy có thể ảnh hưởng đến quá trình lành xương.

4.3. Viêm Khớp

Gãy xương đòn có thể làm tăng nguy cơ phát triển viêm khớp ở khớp vai trong tương lai, đặc biệt nếu vết gãy không được điều trị đúng cách.

4.4. Biến Dạng Xương

Nếu xương đòn không được nắn chỉnh đúng cách, xương có thể lành ở vị trí không chính xác, dẫn đến biến dạng xương và hạn chế vận động.

5. Chẩn Đoán Gãy Xương Đòn

Để chẩn đoán gãy xương đòn, bác sĩ sẽ tiến hành khám sức khỏe và hỏi về tiền sử chấn thương. Các xét nghiệm hình ảnh sau đây thường được sử dụng để xác định chẩn đoán:

5.1. Chụp X-quang

Chụp X-quang là phương pháp chẩn đoán hình ảnh chính để xác định vị trí và mức độ nghiêm trọng của vết gãy xương đòn.

5.2. Chụp CT Scan

Trong một số trường hợp, chụp CT scan có thể được chỉ định để cung cấp hình ảnh chi tiết hơn về vết gãy và các cấu trúc xung quanh.

5.3. MRI

MRI thường không cần thiết để chẩn đoán gãy xương đòn, nhưng có thể được sử dụng để đánh giá các tổn thương phần mềm xung quanh như dây chằng và cơ.

6. Điều Trị Gãy Xương Đòn

Phương pháp điều trị gãy xương đòn phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng của vết gãy, tuổi tác và sức khỏe tổng thể của người bệnh. Các phương pháp điều trị phổ biến bao gồm:

6.1. Điều Trị Bảo Tồn

Điều trị bảo tồn thường được áp dụng cho các trường hợp gãy xương đòn không di lệch hoặc di lệch ít. Phương pháp này bao gồm:

• Sử dụng đai số 8 hoặc nẹp treo tay: Để cố định xương đòn và giảm đau.
• Uống thuốc giảm đau: Để kiểm soát cơn đau.
• Vật lý trị liệu: Để phục hồi chức năng vận động của vai và cánh tay sau khi xương lành.

6.2. Phẫu Thuật

Phẫu thuật thường được chỉ định cho các trường hợp gãy xương đòn di lệch nhiều, gãy hở, hoặc có tổn thương mạch máu và thần kinh. Phẫu thuật có thể bao gồm:

• Nắn chỉnh xương và cố định bằng nẹp vít: Để giữ cho các đầu xương ở đúng vị trí trong quá trình lành.
• Ghép xương: Trong một số trường hợp, có thể cần ghép xương để kích thích quá trình lành xương.

7. Phục Hồi Sau Gãy Xương Đòn

Quá trình phục hồi sau gãy xương đòn có thể kéo dài vài tuần đến vài tháng. Vật lý trị liệu đóng vai trò quan trọng trong việc phục hồi chức năng vận động của vai và cánh tay. Các bài tập vật lý trị liệu có thể bao gồm:

• Bài tập tăng cường sức mạnh cơ vai và cánh tay.
• Bài tập cải thiện phạm vi vận động của vai.
• Bài tập cải thiện khả năng phối hợp và thăng bằng.

Trong quá trình phục hồi, cần tuân thủ chặt chẽ hướng dẫn của bác sĩ và chuyên gia vật lý trị liệu để đảm bảo phục hồi nhanh chóng và hiệu quả.

8. Phòng Ngừa Gãy Xương Đòn

Mặc dù không phải lúc nào cũng có thể ngăn ngừa gãy xương đòn, nhưng có một số biện pháp có thể giúp giảm nguy cơ:

• Sử dụng thiết bị bảo hộ: Khi tham gia các hoạt động thể thao hoặc công việc có nguy cơ té ngã cao.
• Cải thiện sức khỏe xương: Bằng cách ăn uống đầy đủ chất dinh dưỡng, đặc biệt là canxi và vitamin D, và tập thể dục thường xuyên. Tìm hiểu thêm về các bệnh cơ xương khớp để có thêm kiến thức phòng ngừa.
• Phòng ngừa tai nạn giao thông: Bằng cách tuân thủ luật giao thông và lái xe an toàn.

9. Chăm Sóc Tại Nhà Khi Bị Gãy Xương Đòn

Ngoài việc tuân thủ theo phác đồ điều trị của bác sĩ, người bệnh gãy xương đòn cần chú ý chăm sóc tại nhà để quá trình phục hồi diễn ra tốt nhất. Một số lưu ý quan trọng bao gồm:

• Chườm đá: Chườm đá lên vùng xương đòn bị đau trong 20 phút mỗi lần, vài lần mỗi ngày để giảm đau và sưng.
• Nghỉ ngơi đầy đủ: Tránh các hoạt động gắng sức và dành thời gian nghỉ ngơi để cơ thể phục hồi.
• Dinh dưỡng hợp lý: Ăn uống đầy đủ chất dinh dưỡng, đặc biệt là protein và canxi, để hỗ trợ quá trình lành xương.
• Tuân thủ lịch tái khám: Tái khám đúng hẹn để bác sĩ theo dõi tiến triển và điều chỉnh phác đồ điều trị nếu cần thiết.

FAQ - Các Câu Hỏi Thường Gặp Về Gãy Xương Đòn

1. Câu hỏi: Gãy xương đòn có tự lành được không?

   Trả lời: Trong một số trường hợp gãy xương đòn không di lệch hoặc di lệch ít, xương có thể tự lành với điều trị bảo tồn. Tuy nhiên, cần có sự theo dõi của bác sĩ để đảm bảo xương lành đúng vị trí và chức năng.

2. Câu hỏi: Thời gian lành xương đòn là bao lâu?

   Trả lời: Thời gian lành xương đòn thường kéo dài từ 6 đến 12 tuần, tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của vết gãy và sức khỏe tổng thể của người bệnh. Trẻ em thường lành xương nhanh hơn người lớn.

3. Câu hỏi: Sau khi gãy xương đòn, khi nào có thể chơi thể thao trở lại?

   Trả lời: Thời gian để có thể chơi thể thao trở lại sau khi gãy xương đòn phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm mức độ nghiêm trọng của vết gãy, loại hình thể thao, và tiến độ phục hồi. Cần tham khảo ý kiến của bác sĩ và chuyên gia vật lý trị liệu trước khi quay trở lại hoạt động thể thao.

4. Câu hỏi: Có thể tập luyện trong khi đang điều trị gãy xương đòn không?

   Trả lời: Có thể tập luyện nhẹ nhàng các bài tập được chỉ định bởi bác sĩ vật lý trị liệu. Các bài tập này sẽ giúp duy trì sức mạnh cơ bắp, cải thiện phạm vi vận động và thúc đẩy quá trình phục hồi.

5. Câu hỏi: Khi nào cần phẫu thuật gãy xương đòn?

   Trả lời: Phẫu thuật thường được chỉ định khi xương đòn bị gãy di lệch nhiều, gãy hở, hoặc có tổn thương mạch máu và thần kinh. Bác sĩ sẽ đánh giá từng trường hợp cụ thể để đưa ra quyết định điều trị phù hợp.

BácsỹXươngkhớp.com là đơn vị điều trị chuyên sâu các vấn đề xương khớp, phục hồi chấn thương, chăm sóc người cao tuổi hàng đầu với sự phối hợp tinh túy của Y học cổ truyền và Y học hiện đại.

Bác sỹ Bùi Đức Ngọt

• Đơn vị công tác: Khoa Ngoại Tổng hợp, Bệnh viện Bưu Điện, số 49, Trần Điền, Định Công, Hoàng Mai, Hà Nội.
• Điện thoại: 097.393.2912
• Email: Zego2009@gmail.com
• Fanpage: Bác Sĩ Bùi Đức Ngọt (https://www.facebook.com/BS.Bui.Duc.Ngot)