Đau Thần Kinh Tọa Là Gì? Nguyên Nhân, Triệu Chứng & Cách Điều Trị Hiệu

Bạn có bao giờ trải qua những cơn đau nhức lan dọc từ lưng xuống chân, kèm theo cảm giác tê bì khó chịu? Rất có thể bạn đang gặp phải tình trạng đau thần kinh tọa. Vậy đau thần kinh tọa là gì? Nguyên nhân do đâu và cách điều trị như thế nào để thoát khỏi những cơn đau dai dẳng này? Hãy cùng tìm hiểu chi tiết trong bài viết dưới đây.

1. Đau Thần Kinh Tọa Là Gì?

Đau thần kinh tọa không phải là một bệnh cụ thể, mà là một tập hợp các triệu chứng gây ra bởi sự chèn ép hoặc kích thích dây thần kinh tọa. Dây thần kinh tọa là dây thần kinh dài nhất và lớn nhất trong cơ thể, bắt nguồn từ vùng thắt lưng, chạy dọc xuống hông, mông, đùi, cẳng chân và tận cùng ở bàn chân.

Khi dây thần kinh tọa bị chèn ép hoặc tổn thương, nó sẽ gây ra các cơn đau lan dọc theo đường đi của dây thần kinh, thường chỉ ảnh hưởng đến một bên cơ thể. Mức độ đau có thể khác nhau tùy thuộc vào nguyên nhân và mức độ nghiêm trọng của tổn thương.

2. Nguyên Nhân Gây Đau Thần Kinh Tọa

Có rất nhiều nguyên nhân có thể gây ra đau thần kinh tọa, trong đó phổ biến nhất là:

2.1. Thoát vị đĩa đệm

Đây là nguyên nhân hàng đầu gây đau thần kinh tọa. Đĩa đệm là cấu trúc nằm giữa các đốt sống, có chức năng giảm xóc và giúp cột sống linh hoạt. Khi đĩa đệm bị thoát vị, nó có thể chèn ép vào dây thần kinh tọa, gây ra đau. Việc điều trị phục hồi sau mổ tái tạo dây chằng chéo trước cũng cần lưu ý các biến chứng có thể xảy ra do thoát vị đĩa đệm.

Thoái hóa khớp gối cũng là một yếu tố có thể gây ảnh hưởng gián tiếp đến cột sống và gây đau thần kinh tọa.

2.2. Thoái hóa cột sống

Quá trình thoái hóa cột sống có thể dẫn đến hẹp ống sống, gây chèn ép dây thần kinh tọa. Thoái hóa cột sống là một quá trình tự nhiên của cơ thể, thường xảy ra ở người lớn tuổi.

2.3. Gai cột sống

Gai cột sống là những mỏm xương nhỏ hình thành trên đốt sống. Chúng có thể chèn ép vào dây thần kinh tọa nếu chúng phát triển ở vị trí gần dây thần kinh.

2.4. Hẹp ống sống

Ống sống là không gian bên trong cột sống, nơi chứa tủy sống và các dây thần kinh. Hẹp ống sống là tình trạng ống sống bị thu hẹp, gây chèn ép vào các dây thần kinh, bao gồm cả dây thần kinh tọa.

2.5. Hội chứng梨状筋(Piriformis Syndrome)

Cơ梨状筋(Piriformis) là một cơ nằm sâu trong vùng mông, gần dây thần kinh tọa. Khi cơ này bị co thắt hoặc viêm, nó có thể chèn ép vào dây thần kinh tọa, gây ra đau.

2.6. Chấn thương

Các chấn thương ở vùng lưng, hông hoặc chân có thể gây tổn thương dây thần kinh tọa, dẫn đến đau.

2.7. Các nguyên nhân khác

Ngoài ra, đau thần kinh tọa còn có thể do một số nguyên nhân khác như:

U tủy sống
Nhiễm trùng
Mang thai
Béo phì
Ngồi lâu một chỗ
Ít vận động

3. Triệu Chứng Đau Thần Kinh Tọa

Triệu chứng điển hình của đau thần kinh tọa là đau lan dọc theo đường đi của dây thần kinh, từ lưng xuống hông, mông, đùi, cẳng chân và bàn chân. Các triệu chứng khác có thể bao gồm:

Đau nhức âm ỉ hoặc dữ dội
Cảm giác tê bì, châm chích ở chân
Yếu cơ ở chân
Khó khăn khi đi lại
Đau tăng lên khi ho, hắt hơi hoặc ngồi lâu
Mất kiểm soát đại tiểu tiện (trong trường hợp nghiêm trọng)

Mức độ và loại đau có thể khác nhau ở mỗi người. Một số người có thể chỉ cảm thấy đau nhẹ, trong khi những người khác có thể bị đau dữ dội, ảnh hưởng đến khả năng vận động và sinh hoạt hàng ngày.

4. Chẩn Đoán Đau Thần Kinh Tọa

Để chẩn đoán đau thần kinh tọa, bác sĩ sẽ tiến hành khám lâm sàng và hỏi bệnh sử của bệnh nhân. Bác sĩ có thể yêu cầu thực hiện một số xét nghiệm để xác định nguyên nhân gây đau, bao gồm:

Chụp X-quang cột sống: Để kiểm tra các bất thường về xương.
Chụp MRI cột sống: Để đánh giá tình trạng của đĩa đệm, dây thần kinh và các mô mềm khác.
Chụp CT cột sống: Để cung cấp hình ảnh chi tiết về cột sống.
Điện cơ (EMG): Để đánh giá chức năng của dây thần kinh và cơ bắp.

Việc giải phẫu và hiểu rõ cấu trúc cột sống giúp bác sĩ đưa ra chẩn đoán chính xác hơn.

5. Điều Trị Đau Thần Kinh Tọa

Mục tiêu của điều trị đau thần kinh tọa là giảm đau, cải thiện chức năng và ngăn ngừa tái phát. Các phương pháp điều trị có thể bao gồm:

5.1. Điều trị bảo tồn

Trong nhiều trường hợp, đau thần kinh tọa có thể được điều trị bằng các phương pháp bảo tồn, bao gồm:

Nghỉ ngơi: Tránh các hoạt động làm tăng cơn đau.
Chườm nóng hoặc lạnh: Chườm nóng hoặc lạnh lên vùng bị đau có thể giúp giảm đau và giảm viêm.
Thuốc giảm đau: Các loại thuốc giảm đau không kê đơn như paracetamol hoặc ibuprofen có thể giúp giảm đau nhẹ. Trong trường hợp đau dữ dội, bác sĩ có thể kê đơn thuốc giảm đau mạnh hơn như opioid. Tìm hiểu thêm về các dược phẩm điều trị đau thần kinh tọa.
Thuốc giãn cơ: Thuốc giãn cơ có thể giúp giảm co thắt cơ và giảm đau.
Vật lý trị liệu: Các bài tập vật lý trị liệu có thể giúp tăng cường sức mạnh cơ bắp, cải thiện tính linh hoạt và giảm đau. Các bài tập PHCN sau mổ cũng có thể được áp dụng cho các trường hợp cần thiết.
Tiêm corticosteroid: Tiêm corticosteroid vào vùng bị đau có thể giúp giảm viêm và giảm đau.

5.2. Điều trị phẫu thuật

Phẫu thuật thường chỉ được chỉ định khi các phương pháp điều trị bảo tồn không hiệu quả hoặc khi có các triệu chứng nghiêm trọng như yếu cơ hoặc mất kiểm soát đại tiểu tiện. Các loại phẫu thuật có thể được thực hiện để điều trị đau thần kinh tọa bao gồm:

Cắt bỏ đĩa đệm bị thoát vị: Phẫu thuật này được thực hiện để loại bỏ phần đĩa đệm bị thoát vị chèn ép vào dây thần kinh tọa.
Cắt bản sống (Laminectomy): Phẫu thuật này được thực hiện để mở rộng ống sống và giảm áp lực lên dây thần kinh.
Hợp nhất cột sống (Spinal fusion): Phẫu thuật này được thực hiện để cố định các đốt sống bị lỏng lẻo hoặc không ổn định.

6. Phòng Ngừa Đau Thần Kinh Tọa

Bạn có thể thực hiện một số biện pháp để giúp ngăn ngừa đau thần kinh tọa, bao gồm:

Duy trì tư thế đúng: Khi ngồi, đứng hoặc nâng vật nặng, hãy luôn giữ tư thế đúng để tránh gây áp lực lên cột sống.
Tập thể dục thường xuyên: Tập thể dục thường xuyên có thể giúp tăng cường sức mạnh cơ bắp và cải thiện tính linh hoạt của cột sống.
Giảm cân nếu thừa cân hoặc béo phì: Thừa cân hoặc béo phì có thể gây áp lực lên cột sống và tăng nguy cơ đau thần kinh tọa.
Bỏ thuốc lá: Hút thuốc lá có thể làm giảm lưu lượng máu đến cột sống và tăng nguy cơ thoái hóa cột sống.
Tránh ngồi lâu một chỗ: Nếu công việc của bạn đòi hỏi phải ngồi lâu, hãy đứng dậy và đi lại thường xuyên.
Sử dụng ghế hỗ trợ lưng: Sử dụng ghế có hỗ trợ lưng tốt có thể giúp duy trì tư thế đúng khi ngồi.
Nâng vật nặng đúng cách: Khi nâng vật nặng, hãy uốn cong đầu gối và giữ lưng thẳng. Tránh nâng vật nặng bằng lưng.

7. Lời Khuyên Từ Bác Sỹ

Đau thần kinh tọa có thể gây ra nhiều khó khăn trong cuộc sống hàng ngày. Tuy nhiên, với chẩn đoán và điều trị kịp thời, bạn có thể kiểm soát cơn đau và cải thiện chất lượng cuộc sống. Nếu bạn nghi ngờ mình bị đau thần kinh tọa, hãy đến gặp bác sĩ để được khám và tư vấn.

Cần lưu ý nhập viện muộn có thể gây khó khăn trong điều trị, đặc biệt là khi có các bệnh lý nền.

Kết luận

Vậy, đau thần kinh tọa là gì? Đó là tình trạng đau nhức khó chịu do dây thần kinh tọa bị chèn ép hoặc kích thích. Việc hiểu rõ nguyên nhân, triệu chứng và các phương pháp điều trị sẽ giúp bạn đối phó hiệu quả với căn bệnh này. Hãy nhớ rằng, việc phòng ngừa luôn tốt hơn chữa bệnh.

Nếu bạn đang gặp phải các vấn đề về xương khớp, đừng ngần ngại liên hệ với chúng tôi để được tư vấn và hỗ trợ tốt nhất.

BácsỹXươngkhớp.com là đơn vị điều trị chuyên sâu các vấn đề xương khớp, phục hồi chấn thương, chăm sóc người cao tuổi hàng đầu với sự phối hợp tinh túy của Y học cổ truyền và Y học hiện đại.

Bác sỹ Bùi Đức Ngọt

- Đơn vị công tác: Khoa Ngoại Tổng hợp, Bệnh viện Bưu Điện, số 49, Trần Điền, Định Công, Hoàng Mai, Hà Nội.

- Điện thoại: 097.393.2912

- Email: Zego2009@gmail.com

- Fanpage: Bác Sĩ Bùi Đức Ngọt (https://www.facebook.com/BS.Bui.Duc.Ngot)