Chậm liền xương là gì? Nguyên nhân, dấu hiệu và cách điều trị hiệu quả

Gãy xương là một chấn thương phổ biến, ảnh hưởng đến mọi lứa tuổi. Thông thường, xương sẽ tự liền lại sau một thời gian nhất định. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, quá trình này diễn ra chậm hơn so với dự kiến, gây ra tình trạng chậm liền xương. Vậy, chậm liền xương là gì? Nguyên nhân, dấu hiệu nhận biết và cách điều trị ra sao? Hãy cùng tìm hiểu chi tiết trong bài viết dưới đây.

1. Chậm liền xương là gì?

Chậm liền xương (Delayed union) là tình trạng xương gãy không liền trong khoảng thời gian dự kiến. Thời gian liền xương khác nhau tùy thuộc vào vị trí gãy, mức độ tổn thương, tuổi tác và sức khỏe tổng thể của người bệnh. Tuy nhiên, nếu sau một thời gian dài (thường là 6-9 tháng) mà xương vẫn chưa có dấu hiệu liền, hoặc quá trình liền xương diễn ra rất chậm, thì được xem là chậm liền xương.

2. Nguyên nhân gây chậm liền xương

Có rất nhiều yếu tố có thể gây ra tình trạng chậm liền xương, bao gồm:

• Yếu tố tại chỗ gãy:
• Mức độ tổn thương nghiêm trọng: Gãy xương hở, gãy vụn, gãy nhiều mảnh thường khó liền hơn so với gãy kín, gãy đơn giản.
• Vị trí gãy: Một số vị trí xương (như xương chày, xương thuyền ở cổ tay) có nguy cơ chậm liền xương cao hơn do ít được cung cấp máu.
• Mất vững ổ gãy: Nếu các mảnh xương không được cố định vững chắc, chúng sẽ di chuyển liên tục, cản trở quá trình liền xương.
• Nhiễm trùng: Nhiễm trùng tại vị trí gãy có thể phá hủy các tế bào xương và mô mềm, làm chậm quá trình liền xương.
• Yếu tố toàn thân:
• Tuổi tác: Người lớn tuổi thường có quá trình liền xương chậm hơn so với trẻ em và thanh niên.
• Dinh dưỡng kém: Thiếu các chất dinh dưỡng cần thiết cho quá trình liền xương, như canxi, vitamin D, protein, có thể làm chậm quá trình này. Bạn có thể tham khảo thêm về giá trị dinh dưỡng của các loại hạt ngũ cốc để bổ sung vào chế độ ăn uống.
• Bệnh lý nền: Một số bệnh lý như tiểu đường, loãng xương, bệnh mạch máu, bệnh Wilson (Bệnh Wilson là gì?) có thể ảnh hưởng đến quá trình liền xương.
• Hút thuốc lá: Hút thuốc lá làm giảm lưu lượng máu đến xương, làm chậm quá trình liền xương.
• Sử dụng một số loại thuốc: Một số loại thuốc, như corticosteroid, có thể làm chậm quá trình liền xương.
• Yếu tố điều trị:
• Kỹ thuật bó bột hoặc phẫu thuật không đúng cách.
• Không tuân thủ chỉ định của bác sĩ.
• Tập luyện quá sức hoặc không đúng cách trong giai đoạn phục hồi chức năng.

3. Dấu hiệu nhận biết chậm liền xương

Các dấu hiệu của chậm liền xương có thể khác nhau tùy thuộc vào vị trí gãy và mức độ nghiêm trọng của tình trạng. Tuy nhiên, một số dấu hiệu phổ biến bao gồm:

• Đau nhức kéo dài tại vị trí gãy, ngay cả sau khi đã được điều trị.
• Sưng tấy, bầm tím tại vị trí gãy không giảm sau một thời gian dài.
• Khó khăn trong việc vận động chi bị gãy.
• Cảm giác lỏng lẻo, không vững chắc tại vị trí gãy.
• Chụp X-quang cho thấy không có dấu hiệu liền xương sau một thời gian dài điều trị.

4. Chẩn đoán chậm liền xương

Để chẩn đoán chậm liền xương, bác sĩ sẽ tiến hành:

• Hỏi bệnh sử và khám lâm sàng: Bác sĩ sẽ hỏi về tiền sử bệnh tật, các loại thuốc đang sử dụng, thói quen sinh hoạt và các triệu chứng hiện tại. Khám lâm sàng giúp đánh giá mức độ đau, sưng tấy, khả năng vận động của chi bị gãy.
• Chụp X-quang: X-quang là phương pháp chẩn đoán hình ảnh cơ bản để đánh giá tình trạng liền xương. Nếu X-quang không cho thấy dấu hiệu liền xương sau một thời gian dài, bác sĩ có thể chỉ định các xét nghiệm khác.
• Các xét nghiệm khác: Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể chỉ định các xét nghiệm khác như chụp cắt lớp vi tính (CT scan), chụp cộng hưởng từ (MRI), xạ hình xương để đánh giá chi tiết hơn tình trạng liền xương và loại trừ các nguyên nhân khác gây đau nhức.

5. Điều trị chậm liền xương

Mục tiêu của điều trị chậm liền xương là kích thích quá trình liền xương và phục hồi chức năng của chi bị gãy. Các phương pháp điều trị có thể bao gồm:

• Điều trị bảo tồn:
• Bó bột hoặc nẹp: Cố định vững chắc chi bị gãy để tạo điều kiện cho quá trình liền xương.
• Kích thích điện: Sử dụng dòng điện để kích thích các tế bào xương phát triển.
• Siêu âm: Sử dụng sóng siêu âm để kích thích quá trình liền xương.
• Vật lý trị liệu và phục hồi chức năng: Các bài tập tập phục hồi chức năng giúp tăng cường sức mạnh cơ bắp, cải thiện khả năng vận động và giảm đau nhức.
• Chế độ dinh dưỡng: Bổ sung đầy đủ các chất dinh dưỡng cần thiết cho quá trình liền xương, như canxi, vitamin D, protein.
• Phẫu thuật:
• Ghép xương: Lấy xương từ một vị trí khác trên cơ thể (thường là xương chậu) hoặc từ người hiến tặng để ghép vào vị trí gãy, kích thích quá trình liền xương.
• Cố định lại ổ gãy: Nếu các mảnh xương không được cố định vững chắc, bác sĩ có thể phẫu thuật để cố định lại bằng đinh, vít, nẹp hoặc khung cố định ngoài.
• Loại bỏ mô sẹo: Nếu có quá nhiều mô sẹo cản trở quá trình liền xương, bác sĩ có thể phẫu thuật để loại bỏ.

Việc lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp sẽ phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm vị trí gãy, mức độ nghiêm trọng của tình trạng, tuổi tác và sức khỏe tổng thể của người bệnh. Bác sĩ sẽ tư vấn và đưa ra phác đồ điều trị tối ưu cho từng trường hợp cụ thể.

6. Phòng ngừa chậm liền xương

Mặc dù không phải lúc nào cũng có thể phòng ngừa được chậm liền xương, nhưng có một số biện pháp có thể giúp giảm nguy cơ mắc phải tình trạng này:

• Tuân thủ chỉ định của bác sĩ trong quá trình điều trị gãy xương.
• Không hút thuốc lá.
• Duy trì chế độ dinh dưỡng cân bằng, giàu canxi, vitamin D và protein.
• Điều trị các bệnh lý nền có thể ảnh hưởng đến quá trình liền xương.
• Tránh vận động quá sức hoặc không đúng cách trong giai đoạn phục hồi chức năng.

7. Các biến chứng có thể xảy ra

Nếu chậm liền xương không được điều trị kịp thời và hiệu quả, có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng, bao gồm:

• Khớp giả: Xương không liền lại, tạo thành một khớp giả, gây đau đớn và mất chức năng.
• Biến dạng xương: Xương liền lại không đúng trục, gây biến dạng và ảnh hưởng đến khả năng vận động.
• Viêm xương khớp: Tình trạng viêm khớp do sự ma sát giữa các đầu xương không liền.
• Tàn tật: Trong trường hợp nghiêm trọng, chậm liền xương có thể dẫn đến tàn tật vĩnh viễn.

Ví dụ, một số trường hợp viêm gan cổ đại châu sau mổ thấy khớp háng có thể ảnh hưởng đến quá trình liền xương nếu bệnh nhân có các vấn đề về hấp thụ chất dinh dưỡng hoặc suy giảm chức năng gan.

8. Chăm sóc tại nhà khi bị chậm liền xương

Bên cạnh việc tuân thủ phác đồ điều trị của bác sĩ, việc chăm sóc tại nhà đúng cách cũng đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy quá trình liền xương:

• Nghỉ ngơi đầy đủ, tránh vận động mạnh.
• Chườm đá hoặc chườm ấm để giảm đau và sưng tấy.
• Kê cao chi bị gãy để giảm sưng.
• Tập luyện nhẹ nhàng theo hướng dẫn của bác sĩ hoặc chuyên gia vật lý trị liệu.
• Uống thuốc giảm đau theo chỉ định của bác sĩ.
• Ăn uống đầy đủ chất dinh dưỡng, đặc biệt là canxi, vitamin D và protein.

Trong quá trình điều trị, nếu bạn đang gặp vấn đề về cách điều trị thoát vị đĩa đệm và lưu ý khi chăm sóc tại nhà, hãy tham khảo ý kiến của bác sĩ để có phương pháp điều trị phù hợp, tránh ảnh hưởng đến quá trình liền xương.

Kết luận

Chậm liền xương là một vấn đề sức khỏe nghiêm trọng có thể gây ra nhiều biến chứng nếu không được điều trị kịp thời và hiệu quả. Việc nhận biết sớm các dấu hiệu của chậm liền xương, tìm kiếm sự chăm sóc y tế và tuân thủ phác đồ điều trị của bác sĩ là rất quan trọng để đảm bảo quá trình liền xương diễn ra thuận lợi và phục hồi chức năng của chi bị gãy. Hãy nhớ rằng, chế độ dinh dưỡng hợp lý, lối sống lành mạnh và tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ là chìa khóa để thúc đẩy quá trình liền xương và phục hồi sức khỏe.

BácsỹXươngkhớp.com là đơn vị điều trị chuyên sâu các vấn đề xương khớp, phục hồi chấn thương, chăm sóc người cao tuổi hàng đầu với sự phối hợp tinh túy của Y học cổ truyền và Y học hiện đại.

Bác sỹ Bùi Đức Ngọt

• Đơn vị công tác: Khoa Ngoại Tổng hợp, Bệnh viện Bưu Điện, số 49, Trần Điền, Định Công, Hoàng Mai, Hà Nội.
• Điện thoại: 097.393.2912
• Email: Zego2009@gmail.com
• Fanpage: Bác Sĩ Bùi Đức Ngọt