Thoái Hóa Khớp Thái Dương Hàm Là Gì? Nhận Biết & Điều Trị Hiệu Quả

Thoái hóa khớp thái dương hàm (TMJ) là một bệnh lý phổ biến gây đau và hạn chế vận động ở vùng hàm mặt. Tình trạng này ảnh hưởng lớn đến khả năng ăn nhai, nói chuyện và chất lượng cuộc sống của người bệnh. Vậy, thoái hóa khớp thái dương hàm là gì, nguyên nhân do đâu và có những phương pháp điều trị nào hiệu quả? Hãy cùng BácsỹXươngkhớp.com tìm hiểu chi tiết trong bài viết này.

1. Tổng Quan Về Khớp Thái Dương Hàm

Khớp thái dương hàm (TMJ) là khớp nối giữa xương hàm dưới và xương thái dương của hộp sọ. Đây là một khớp động phức tạp, cho phép chúng ta thực hiện các động tác nhai, nuốt, nói chuyện và các cử động khác của hàm. Cấu trúc của khớp bao gồm sụn khớp, đĩa khớp, dây chằng và các cơ xung quanh.

2. Thoái Hóa Khớp Thái Dương Hàm Là Gì?

Thoái hóa khớp thái dương hàm là tình trạng tổn thương sụn khớp và các cấu trúc khác của khớp, dẫn đến đau, cứng khớp và hạn chế vận động. Quá trình thoái hóa thường diễn ra từ từ, theo thời gian, và có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau.

2.1. Các Giai Đoạn Thoái Hóa Khớp Thái Dương Hàm

Thoái hóa khớp thái dương hàm thường trải qua các giai đoạn sau:

Giai đoạn 1: Giai đoạn sớm, sụn khớp bắt đầu bị tổn thương nhẹ. Người bệnh có thể cảm thấy đau nhức nhẹ ở vùng hàm, đặc biệt là khi nhai hoặc há miệng lớn.
Giai đoạn 2: Sụn khớp bị bào mòn nhiều hơn, xuất hiện các vết nứt và xơ hóa. Cơn đau trở nên thường xuyên hơn và có thể lan ra các vùng lân cận như tai, đầu, cổ.
Giai đoạn 3: Sụn khớp bị phá hủy nghiêm trọng, lộ xương dưới sụn. Người bệnh gặp khó khăn trong việc ăn nhai, há miệng và có thể nghe thấy tiếng lạo xạo khi cử động hàm.
Giai đoạn 4: Giai đoạn cuối, khớp bị biến dạng, dính khớp, gây mất chức năng nghiêm trọng.

3. Nguyên Nhân Gây Thoái Hóa Khớp Thái Dương Hàm

Có nhiều nguyên nhân có thể dẫn đến thoái hóa khớp thái dương hàm, bao gồm:

Tuổi tác: Quá trình lão hóa tự nhiên làm suy yếu sụn khớp và các cấu trúc khác của khớp.
Chấn thương: Các chấn thương vùng hàm mặt, chẳng hạn như gãy xương hàm, trật khớp, có thể gây tổn thương sụn khớp và dẫn đến thoái hóa.
Nghiến răng: Nghiến răng khi ngủ hoặc khi căng thẳng tạo áp lực lớn lên khớp thái dương hàm, gây tổn thương sụn khớp.
Sai khớp cắn: Sai khớp cắn khiến lực nhai phân bố không đều lên khớp thái dương hàm, gây quá tải và dẫn đến thoái hóa.
Viêm khớp: Các bệnh viêm khớp như viêm khớp dạng thấp, viêm khớp vẩy nến có thể ảnh hưởng đến khớp thái dương hàm.
Yếu tố di truyền: Một số người có yếu tố di truyền làm tăng nguy cơ mắc bệnh thoái hóa khớp.

4. Triệu Chứng Của Thoái Hóa Khớp Thái Dương Hàm

Các triệu chứng của thoái hóa khớp thái dương hàm có thể khác nhau tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của bệnh. Một số triệu chứng thường gặp bao gồm:

Đau ở vùng hàm, mặt, tai, thái dương hoặc cổ.
Cứng khớp hàm, khó há miệng hoặc nhai.
Tiếng kêu lạo xạo, lục cục hoặc đau khi cử động hàm.
Đau đầu, chóng mặt, ù tai.
Khó ngủ.
Thay đổi khớp cắn.

5. Chẩn Đoán Thoái Hóa Khớp Thái Dương Hàm

Để chẩn đoán thoái hóa khớp thái dương hàm, bác sĩ sẽ tiến hành khám lâm sàng và hỏi bệnh sử. Các xét nghiệm hình ảnh như chụp X-quang, chụp CT hoặc MRI có thể được sử dụng để đánh giá tình trạng của khớp và loại trừ các bệnh lý khác.

6. Điều Trị Thoái Hóa Khớp Thái Dương Hàm

Mục tiêu của điều trị thoái hóa khớp thái dương hàm là giảm đau, cải thiện chức năng khớp và ngăn ngừa bệnh tiến triển. Các phương pháp điều trị có thể bao gồm:

6.1. Điều Trị Không Phẫu Thuật

Thuốc giảm đau: Thuốc giảm đau không kê đơn như acetaminophen hoặc ibuprofen có thể giúp giảm đau nhẹ. Trong trường hợp đau nặng, bác sĩ có thể kê đơn thuốc giảm đau mạnh hơn hoặc thuốc giãn cơ.
Vật lý trị liệu: Các bài tập vật lý trị liệu có thể giúp tăng cường sức mạnh cơ hàm, cải thiện phạm vi vận động của khớp và giảm đau. Phục hồi chức năng cho bệnh cơ xương khớp có thể là một phần quan trọng trong quá trình điều trị.
Nẹp hàm: Nẹp hàm có thể giúp giảm áp lực lên khớp thái dương hàm và ngăn ngừa nghiến răng.
Tiêm corticosteroid: Tiêm corticosteroid vào khớp có thể giúp giảm viêm và đau.
Các biện pháp tự chăm sóc: Chườm nóng hoặc lạnh, ăn thức ăn mềm, tránh nhai kẹo cao su và kiểm soát căng thẳng có thể giúp giảm đau và cải thiện triệu chứng.

6.2. Điều Trị Phẫu Thuật

Phẫu thuật thường chỉ được chỉ định khi các phương pháp điều trị không phẫu thuật không hiệu quả. Các phương pháp phẫu thuật có thể bao gồm:

Nội soi khớp: Nội soi khớp là một thủ thuật xâm lấn tối thiểu, trong đó bác sĩ sử dụng một ống nội soi nhỏ có gắn camera để quan sát và sửa chữa các tổn thương trong khớp.
Phẫu thuật mở: Phẫu thuật mở có thể được thực hiện để thay thế khớp thái dương hàm bị tổn thương nghiêm trọng.

7. Phòng Ngừa Thoái Hóa Khớp Thái Dương Hàm

Mặc dù không phải lúc nào cũng có thể ngăn ngừa thoái hóa khớp thái dương hàm, nhưng có một số biện pháp có thể giúp giảm nguy cơ mắc bệnh:

Kiểm soát căng thẳng.
Tránh nghiến răng.
Điều trị các vấn đề về khớp cắn.
Duy trì tư thế đúng.
Tránh các chấn thương vùng hàm mặt.

8. Chế Độ Ăn Uống Cho Người Bị Thoái Hóa Khớp Thái Dương Hàm

Chế độ ăn uống đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ điều trị và giảm các triệu chứng của thoái hóa khớp thái dương hàm. Người bệnh nên ưu tiên các loại thực phẩm mềm, dễ nhai, tránh các loại thực phẩm cứng, dai, cần nhiều lực nhai. Một số gợi ý về chế độ ăn uống bao gồm:

Thực phẩm mềm: Cháo, súp, sữa chua, sinh tố, trái cây mềm (chuối, bơ, đu đủ), rau củ luộc mềm.
Protein dễ tiêu: Thịt gà không da, cá, đậu hũ, trứng.
Thực phẩm giàu omega-3: Cá hồi, cá thu, hạt lanh, hạt chia.
Thực phẩm giàu vitamin và khoáng chất: Rau xanh, trái cây tươi.
Uống đủ nước: Giúp duy trì độ ẩm cho khớp và giảm đau.

Bên cạnh đó, người bệnh nên tránh các loại thực phẩm sau:

Thực phẩm cứng, dai: Thịt bò dai, sườn, các loại hạt cứng.
Thực phẩm chế biến sẵn: Đồ ăn nhanh, thực phẩm đóng hộp.
Đồ uống có gas, cồn, caffeine: Gây kích thích và làm tăng tình trạng viêm.

9. Các Bài Tập Hỗ Trợ Điều Trị Thoái Hóa Khớp Thái Dương Hàm

Các bài tập nhẹ nhàng có thể giúp cải thiện phạm vi vận động, giảm đau và tăng cường sức mạnh cơ hàm. Dưới đây là một số bài tập đơn giản mà bạn có thể thực hiện tại nhà:

Há miệng nhẹ nhàng: Há miệng từ từ và nhẹ nhàng đến mức bạn cảm thấy thoải mái, giữ trong vài giây rồi từ từ khép miệng lại. Lặp lại 10-15 lần.
Trượt hàm sang hai bên: Di chuyển hàm dưới sang trái rồi sang phải, giữ trong vài giây. Lặp lại 10-15 lần.
Đưa hàm ra trước: Đưa hàm dưới ra phía trước, giữ trong vài giây rồi trở về vị trí ban đầu. Lặp lại 10-15 lần.
Tập kháng lực: Đặt tay dưới cằm và cố gắng mở miệng trong khi tạo lực cản bằng tay. Giữ trong vài giây rồi thả lỏng. Lặp lại 10-15 lần.

Lưu ý: Tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc chuyên gia vật lý trị liệu trước khi bắt đầu bất kỳ bài tập nào.

10. Khi Nào Cần Gặp Bác Sĩ?

Bạn nên đến gặp bác sĩ nếu bạn gặp bất kỳ triệu chứng nào của thoái hóa khớp thái dương hàm, đặc biệt là nếu cơn đau kéo dài hoặc trở nên nghiêm trọng hơn. Việc chẩn đoán và điều trị sớm có thể giúp ngăn ngừa bệnh tiến triển và cải thiện chất lượng cuộc sống.

FAQ Về Thoái Hóa Khớp Thái Dương Hàm

1. Thoái hóa khớp thái dương hàm có chữa khỏi được không?

Thoái hóa khớp thái dương hàm là một bệnh lý mãn tính, khó chữa khỏi hoàn toàn. Tuy nhiên, với các phương pháp điều trị phù hợp, người bệnh có thể giảm đau, cải thiện chức năng khớp và kiểm soát bệnh tiến triển.

2. Thoái hóa khớp thái dương hàm có nguy hiểm không?

Thoái hóa khớp thái dương hàm không đe dọa tính mạng, nhưng có thể gây ảnh hưởng lớn đến chất lượng cuộc sống của người bệnh. Cơn đau dai dẳng, khó khăn trong việc ăn nhai, nói chuyện có thể dẫn đến suy dinh dưỡng, mất ngủ, stress và ảnh hưởng đến các hoạt động hàng ngày.

3. Nên ăn gì khi bị thoái hóa khớp thái dương hàm?

Người bị thoái hóa khớp thái dương hàm nên ăn các loại thực phẩm mềm, dễ nhai như cháo, súp, sữa chua, sinh tố, trái cây mềm, rau củ luộc mềm. Nên tránh các loại thực phẩm cứng, dai, cần nhiều lực nhai.

4. Có thể tự điều trị thoái hóa khớp thái dương hàm tại nhà không?

Bạn có thể tự điều trị thoái hóa khớp thái dương hàm tại nhà bằng các biện pháp như chườm nóng hoặc lạnh, ăn thức ăn mềm, tránh nhai kẹo cao su, kiểm soát căng thẳng và thực hiện các bài tập nhẹ nhàng. Tuy nhiên, bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ để được chẩn đoán và tư vấn phương pháp điều trị phù hợp.

5. Thoái hóa khớp thái dương hàm có gây ù tai không?

Có, thoái hóa khớp thái dương hàm có thể gây ù tai ở một số người bệnh. Điều này là do khớp thái dương hàm nằm gần tai và có mối liên hệ với các dây thần kinh và mạch máu trong vùng này.

BácsỹXươngkhớp.com là đơn vị điều trị chuyên sâu các vấn đề xương khớp, phục hồi chấn thương, chăm sóc người cao tuổi hàng đầu với sự phối hợp tinh túy của Y học cổ truyền và Y học hiện đại.

Bác sỹ Bùi Đức Ngọt

Đơn vị công tác: Khoa Ngoại Tổng hợp, Bệnh viện Bưu Điện, số 49, Trần Điền, Định Công, Hoàng Mai, Hà Nội.
Điện thoại: 097.393.2912
Email: Zego2009@gmail.com
Fanpage: Bác Sĩ Bùi Đức Ngọt (https://www.facebook.com/BS.Bui.Duc.Ngot)