Tê Bì Chân Tay Là Gì? Nguyên Nhân, Triệu Chứng & Cách Điều Trị Hiệu Quả

Cảm giác tê bì chân tay có lẽ không còn xa lạ với nhiều người, đặc biệt là người lớn tuổi. Tuy nhiên, ít ai hiểu rõ tê bì chân tay là gì, nguyên nhân do đâu và cách điều trị như thế nào để đạt hiệu quả tốt nhất. Bài viết này từ Bác Sỹ Xương Khớp sẽ cung cấp thông tin chi tiết, giúp bạn đọc có cái nhìn toàn diện về tình trạng này.

1. Tê bì chân tay là gì?

Tê bì chân tay là một cảm giác bất thường ở các chi, thường là bàn tay, ngón tay, bàn chân hoặc ngón chân. Cảm giác này có thể bao gồm:

Tê: Mất cảm giác hoặc giảm cảm giác ở vùng da bị ảnh hưởng.
Ngứa ran: Cảm giác như có kiến bò hoặc kim châm trên da.
Đau nhức: Đau âm ỉ hoặc dữ dội ở các chi.
Yếu cơ: Khó khăn trong việc cử động hoặc cầm nắm đồ vật.

Tê bì chân tay có thể xảy ra đột ngột hoặc từ từ, kéo dài trong một thời gian ngắn hoặc trở thành mãn tính. Mức độ nghiêm trọng của triệu chứng cũng khác nhau tùy thuộc vào nguyên nhân gây ra.

2. Nguyên nhân gây tê bì chân tay

Có rất nhiều nguyên nhân có thể gây ra tê bì chân tay, từ những vấn đề đơn giản đến các bệnh lý nghiêm trọng. Dưới đây là một số nguyên nhân phổ biến:

2.1. Tư thế sai

Ngồi hoặc đứng quá lâu ở một tư thế, đặc biệt là khi tỳ đè lên các dây thần kinh, có thể gây ra tê bì chân tay tạm thời. Ví dụ, ngồi khoanh chân quá lâu có thể gây tê chân, hoặc ngủ gối đầu lên tay có thể gây tê tay.

2.2. Thiếu vitamin và khoáng chất

Sự thiếu hụt một số vitamin và khoáng chất, đặc biệt là vitamin B12, vitamin E, canxi, kali và magie, có thể ảnh hưởng đến chức năng thần kinh và gây ra tê bì chân tay. Chế độ ăn uống thiếu chất hoặc khả năng hấp thụ kém có thể dẫn đến tình trạng này. Tìm hiểu thêm về chế độ sinh hoạt cho người tiểu đường để đảm bảo cung cấp đủ dưỡng chất.

2.3. Bệnh tiểu đường

Bệnh tiểu đường có thể gây tổn thương thần kinh (bệnh thần kinh tiểu đường), dẫn đến tê bì chân tay, đặc biệt là ở bàn chân và ngón chân. Đường huyết cao kéo dài có thể làm hỏng các mạch máu nhỏ nuôi dưỡng dây thần kinh.

2.4. Hội chứng ống cổ tay

Hội chứng ống cổ tay xảy ra khi dây thần kinh giữa bị chèn ép trong ống cổ tay, gây ra tê bì, đau nhức và yếu ở bàn tay và ngón tay. Tình trạng này thường gặp ở những người làm công việc đòi hỏi sử dụng tay nhiều, chẳng hạn như nhân viên văn phòng, thợ may, hoặc người chơi nhạc cụ. Tham khảo thêm về hội chứng ống cổ tay để hiểu rõ hơn về bệnh lý này.

2.5. Thoát vị đĩa đệm

Thoát vị đĩa đệm có thể chèn ép các dây thần kinh ở cột sống, gây ra tê bì, đau nhức và yếu ở chân hoặc tay. Tùy thuộc vào vị trí thoát vị, triệu chứng có thể lan xuống chân (đau thần kinh tọa) hoặc tay.

2.6. Viêm khớp

Viêm khớp, đặc biệt là viêm khớp dạng thấp, có thể gây viêm và tổn thương các dây thần kinh xung quanh khớp, dẫn đến tê bì chân tay. Các khớp bị ảnh hưởng thường sưng, đau và cứng.

2.7. Bệnh lý mạch máu

Các bệnh lý mạch máu như xơ vữa động mạch, viêm tắc mạch máu có thể làm giảm lưu lượng máu đến các chi, gây ra tê bì, lạnh và đau. Tình trạng này thường nghiêm trọng hơn khi vận động hoặc tiếp xúc với lạnh.

2.8. Các bệnh lý khác

Ngoài ra, tê bì chân tay cũng có thể là triệu chứng của một số bệnh lý khác như:

Bệnh Lyme
Bệnh zona
Hội chứng Guillain-Barré
Đa xơ cứng
U tủy sống
Suy giáp

3. Triệu chứng đi kèm với tê bì chân tay

Ngoài cảm giác tê bì, người bệnh có thể gặp phải các triệu chứng khác đi kèm, tùy thuộc vào nguyên nhân gây ra. Một số triệu chứng thường gặp bao gồm:

Đau nhức
Yếu cơ
Khó khăn trong việc đi lại hoặc cầm nắm
Cảm giác nóng rát hoặc lạnh buốt
Da xanh xao hoặc tím tái
Sưng phù

4. Khi nào cần đi khám bác sĩ?

Tê bì chân tay có thể là dấu hiệu của một vấn đề sức khỏe nghiêm trọng. Bạn nên đi khám bác sĩ nếu:

Tê bì kéo dài hoặc trở nên tồi tệ hơn.
Tê bì lan rộng sang các vùng khác trên cơ thể.
Tê bì đi kèm với yếu cơ, khó khăn trong việc đi lại hoặc cầm nắm.
Bạn bị mất cảm giác ở chân hoặc tay.
Bạn bị mất kiểm soát bàng quang hoặc ruột.
Bạn có tiền sử bệnh tiểu đường, tim mạch hoặc các bệnh lý thần kinh.

5. Các phương pháp chẩn đoán tê bì chân tay

Để xác định nguyên nhân gây ra tê bì chân tay, bác sĩ có thể thực hiện các xét nghiệm sau:

Khám sức khỏe tổng quát: Bác sĩ sẽ hỏi về tiền sử bệnh, các triệu chứng và thực hiện khám lâm sàng để đánh giá chức năng thần kinh và tuần hoàn máu.
Xét nghiệm máu: Xét nghiệm máu có thể giúp phát hiện các bệnh lý như tiểu đường, thiếu máu, suy giáp hoặc các bệnh tự miễn.
Điện cơ (EMG) và đo tốc độ dẫn truyền thần kinh: Các xét nghiệm này giúp đánh giá chức năng của dây thần kinh và cơ bắp.
Chụp X-quang, CT scan hoặc MRI: Các xét nghiệm hình ảnh này có thể giúp phát hiện các vấn đề về xương khớp, đĩa đệm hoặc tủy sống.

6. Điều trị tê bì chân tay như thế nào?

Việc điều trị tê bì chân tay phụ thuộc vào nguyên nhân gây ra. Một số phương pháp điều trị phổ biến bao gồm:

6.1. Điều trị nguyên nhân

Nếu tê bì chân tay là do một bệnh lý cụ thể, việc điều trị bệnh lý đó là rất quan trọng. Ví dụ, nếu bạn bị tiểu đường, việc kiểm soát đường huyết sẽ giúp cải thiện các triệu chứng tê bì. Nếu bạn bị hội chứng ống cổ tay, bạn có thể cần phẫu thuật để giải phóng dây thần kinh giữa.

6.2. Vật lý trị liệu và phục hồi chức năng

Vật lý trị liệu và phục hồi chức năng có thể giúp cải thiện sức mạnh cơ bắp, tăng cường lưu thông máu và giảm đau. Các bài tập kéo giãn, xoa bóp và nhiệt trị liệu có thể hữu ích trong việc giảm tê bì chân tay. Tìm hiểu thêm về phục hồi chức năng thể thao nếu bạn bị chấn thương.

6.3. Thuốc giảm đau

Các thuốc giảm đau không kê đơn như ibuprofen hoặc naproxen có thể giúp giảm đau nhẹ. Trong trường hợp đau nặng hơn, bác sĩ có thể kê đơn thuốc giảm đau mạnh hơn hoặc thuốc chống viêm steroid.

6.4. Tiêm corticosteroid

Tiêm corticosteroid vào vùng bị ảnh hưởng có thể giúp giảm viêm và đau. Tuy nhiên, phương pháp này chỉ mang tính chất tạm thời và có thể gây ra các tác dụng phụ.

6.5. Châm cứu

Châm cứu là một phương pháp điều trị truyền thống của y học cổ truyền, có thể giúp giảm đau và cải thiện lưu thông máu. Một số nghiên cứu cho thấy châm cứu có thể hiệu quả trong việc giảm tê bì chân tay.

6.6. Thay đổi lối sống

Một số thay đổi lối sống có thể giúp giảm tê bì chân tay, bao gồm:

Tập thể dục thường xuyên: Tập thể dục giúp tăng cường lưu thông máu và cải thiện sức khỏe tổng thể.
Duy trì cân nặng hợp lý: Thừa cân hoặc béo phì có thể gây áp lực lên các dây thần kinh và khớp, làm tăng nguy cơ tê bì chân tay.
Bỏ hút thuốc: Hút thuốc làm giảm lưu lượng máu đến các chi và có thể làm trầm trọng thêm các triệu chứng tê bì.
Hạn chế uống rượu: Uống quá nhiều rượu có thể gây tổn thương thần kinh.
Sử dụng bàn phím và chuột đúng cách: Điều chỉnh tư thế ngồi và sử dụng các thiết bị hỗ trợ có thể giúp giảm áp lực lên cổ tay và bàn tay.

7. Phòng ngừa tê bì chân tay

Bạn có thể giảm nguy cơ bị tê bì chân tay bằng cách thực hiện các biện pháp sau:

Duy trì tư thế đúng khi ngồi, đứng và ngủ.
Tập thể dục thường xuyên.
Ăn uống lành mạnh và cân bằng.
Kiểm soát các bệnh lý như tiểu đường, tim mạch và viêm khớp.
Tránh các hoạt động gây áp lực lên các dây thần kinh.
Đi khám bác sĩ nếu bạn có bất kỳ triệu chứng bất thường nào.

FAQ. Các câu hỏi thường gặp về tê bì chân tay

Tê bì chân tay có nguy hiểm không?

Tê bì chân tay có thể là dấu hiệu của nhiều bệnh lý khác nhau, một số trong đó có thể nghiêm trọng. Do đó, nếu bạn bị tê bì chân tay kéo dài hoặc đi kèm với các triệu chứng khác, bạn nên đi khám bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị.

Tê bì chân tay nên ăn gì, kiêng gì?

Bạn nên ăn nhiều rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt và các loại thực phẩm giàu vitamin B12, vitamin E, canxi, kali và magie. Nên hạn chế ăn đồ ăn chế biến sẵn, đồ ăn nhiều đường và chất béo, rượu bia và thuốc lá.

Có cách nào giảm tê bì chân tay tại nhà không?

Bạn có thể thử một số biện pháp tại nhà như xoa bóp, chườm ấm, tập thể dục nhẹ nhàng và thay đổi tư thế. Tuy nhiên, nếu các triệu chứng không cải thiện, bạn nên đi khám bác sĩ.

Tê bì chân tay có chữa khỏi được không?

Khả năng chữa khỏi tê bì chân tay phụ thuộc vào nguyên nhân gây ra. Nếu tê bì là do một bệnh lý có thể điều trị được, thì việc điều trị bệnh lý đó có thể giúp cải thiện hoặc loại bỏ các triệu chứng tê bì.

Bị tê bì chân tay nên khám ở đâu?

Bạn có thể khám tê bì chân tay tại các bệnh viện, phòng khám chuyên khoa thần kinh, cơ xương khớp hoặc phục hồi chức năng. Hãy chọn một cơ sở y tế uy tín với đội ngũ bác sĩ có kinh nghiệm để được chẩn đoán và điều trị tốt nhất.

BácsỹXươngkhớp.com là đơn vị điều trị chuyên sâu các vấn đề xương khớp, phục hồi chấn thương, chăm sóc người cao tuổi hàng đầu với sự phối hợp tinh túy của Y học cổ truyền và Y học hiện đại.

Bác sỹ Bùi Đức Ngọt

- Đơn vị công tác: Khoa Ngoại Tổng hợp, Bệnh viện Bưu Điện, số 49, Trần Điền, Định Công, Hoàng Mai, Hà Nội. - Điện thoại: 097.393.2912 - Email: Zego2009@gmail.com - Fanpage: Bác Sĩ Bùi Đức Ngọt (https://www.facebook.com/BS.Bui.Duc.Ngot)