Liệt thần kinh mặt - Triệu chứng và chẩn đoán

Liệt dây thần kinh mặt (dây thần kinh số VII)

Bs Nguyễn Minh Phượng - Bệnh viện Châm cứu Trung Ương

   Liệt thần kinh VII (hay còn gọi là liệt mặt) là tình trạng mất hoặc giảm vận động cơ mặt do tổn thương dây thần kinh số VII. Bệnh thường khiến khuôn mặt bị méo lệch, mất khả năng biểu cảm và khó khăn trong các hoạt động như nhắm mắt, cười hoặc ăn uống. Nguyên nhân gây liệt thần kinh VII có thể bao gồm nhiễm virus, chấn thương, đột quỵ hoặc các bệnh lý viêm nhiễm.

   Hiện nay, các phương pháp điều trị liệt thần kinh VII kết hợp giữa y học cổ truyền và y học hiện đại như châm cứu, bấm huyệt, tập phục hồi chức năng cùng với thuốc điều trị mang lại hiệu quả cao. Việc phát hiện và điều trị sớm là yếu tố quan trọng giúp cải thiện chức năng cơ mặt, đồng thời ngăn ngừa các biến chứng nghiêm trọng.

   Nếu bạn đang gặp phải tình trạng liệt thần kinh VII hoặc muốn được tư vấn, hãy liên hệ với chuyên gia y tế hoặc phòng khám chuyên khoa để nhận sự hỗ trợ tốt nhất

1. Biểu hiện lâm sàng

   Liệt dây thần kinh mặt, hay còn gọi là liệt mặt, là tình trạng mà một bên mặt mất khả năng vận động do tổn thương hoặc viêm dây thần kinh mặt. Dưới đây là các triệu chứng chính của bệnh:

   - Mất vận động nửa mặt: Một trong những triệu chứng điển hình là mất khả năng vận động ở một bên mặt, khiến khuôn mặt bị lệch, đặc biệt khi cười hoặc nhắm mắt.

   - Méo miệng: Miệng bị lệch về một bên, đặc biệt rõ rệt khi người bệnh cố gắng cười hoặc nói.

   - Mắt không nhắm kín: Mắt ở bên bị liệt không thể nhắm kín, gây khô mắt và có thể dẫn đến các vấn đề về mắt như viêm giác mạc.

   - Mất cảm giác ở mặt: Người bệnh có thể cảm thấy tê bì, khó chịu ở bên mặt bị ảnh hưởng.

   - Giảm vị giác: Dây thần kinh mặt cũng chi phối một phần vị giác trên lưỡi, do đó, người bệnh có thể cảm thấy mất hoặc giảm vị giác ở nửa trước của lưỡi bên bị ảnh hưởng.

   - Chảy nước mắt hoặc nước bọt không kiểm soát: Do mất kiểm soát cơ mặt, người bệnh có thể chảy nước mắt hoặc nước bọt không kiểm soát được.

   - Đau hoặc khó chịu xung quanh tai hoặc hàm: Một số người bệnh có thể cảm thấy đau nhức xung quanh vùng tai hoặc hàm bên bị ảnh hưởng.

   - Nhạy cảm với âm thanh: Thính giác ở bên tai bị liệt có thể trở nên nhạy cảm hơn với âm thanh, hiện tượng này được gọi là tăng âm (hyperacusis).

2. Giải phẫu đường đi của thần kinh VII

    Dây thần kinh mặt (dây thần kinh số VII) là một trong những dây thần kinh sọ, chịu trách nhiệm chi phối vận động các cơ mặt, cùng với một số chức năng khác như vị giác và tiết nước bọt. Đường đi của dây thần kinh mặt có thể được mô tả như sau:

   - Nơi xuất phát: Dây thần kinh mặt bắt nguồn từ nhân dây thần kinh mặt (facial nucleus) nằm ở cầu não (brainstem).

   - Đường đi trong sọ: Từ cầu não, dây thần kinh mặt đi qua cầu tiểu não, vào trong hố sọ sau, rồi ra khỏi hộp sọ qua lỗ tai trong và vào trong ống thần kinh mặt

   - Chia nhánh: Dây thần kinh mặt tiếp tục đi qua tuyến nước bọt mang tai và chia thành năm nhánh chính để chi phối các cơ mặt, bao gồm nhánh thái dương, nhánh gò má, nhánh má, nhánh cằm và nhánh cổ.

   - Chi phối chức năng: Dây thần kinh mặt không chỉ chi phối các cơ mặt mà còn tham gia vào việc điều khiển một số tuyến nước bọt và tuyến nước mắt, cùng với việc truyền cảm giác vị giác từ hai phần ba trước của lưỡi.

3. Chẩn đoán phân biệt

    Liệt dây thần kinh mặt cần được chẩn đoán phân biệt với một số tình trạng khác có triệu chứng tương tự để xác định nguyên nhân chính xác và điều trị hiệu quả:

   - Đột quỵ : Đột quỵ có thể gây liệt nửa mặt, tuy nhiên, thường kèm theo các triệu chứng thần kinh khác như yếu hoặc liệt tay chân, rối loạn ngôn ngữ, hoặc mất ý thức. Một điểm phân biệt quan trọng là trong đột quỵ, bệnh nhân vẫn có thể nhắm mắt bên bị liệt.

   - Liệt Bell: Đây là dạng liệt mặt phổ biến nhất, nguyên nhân chưa rõ ràng nhưng có liên quan đến viêm dây thần kinh mặt. Đặc trưng bởi liệt mặt đột ngột mà không có các triệu chứng thần kinh khác.

   - Viêm tai giữa : Nhiễm trùng tai giữa có thể lan đến dây thần kinh mặt và gây liệt, thường kèm theo đau tai, sốt, và các triệu chứng nhiễm trùng tai.

   - Hội chứng Ramsay Hunt: Liên quan đến nhiễm virus Herpes Zoster, gây liệt mặt kèm theo phát ban đau đớn trong hoặc xung quanh tai, đôi khi ảnh hưởng đến thính giác.

   - U dây thần kinh mặt hoặc vùng cầu tiểu não: Các khối u có thể chèn ép dây thần kinh mặt, gây liệt dần dần, kèm theo các triệu chứng khác như đau đầu, chóng mặt, hoặc mất thính giác.

Kết Luận

    Liệt dây thần kinh mặt là một bệnh lý có thể gây ảnh hưởng lớn đến chất lượng cuộc sống của người bệnh. Người bệnh cần được thăm khám kỹ lưỡng bởi bác sĩ chuyên khoa thần kinh hoặc tai mũi họng để xác định nguyên nhân và được điều trị kịp thời.