Hội Chứng Khoang Là Gì? Nhận Biết & Điều Trị Hiệu Quả 2025

Bạn đang cảm thấy đau nhức dữ dội ở cẳng chân hoặc cánh tay sau khi vận động mạnh? Có thể bạn đang gặp phải hội chứng khoang. Vậy hội chứng khoang là gì và làm thế nào để nhận biết, điều trị hiệu quả? Bài viết này từ Bác Sỹ Xương Khớp sẽ cung cấp cho bạn thông tin chi tiết và toàn diện nhất.

1. Hội Chứng Khoang Là Gì?

Hội chứng khoang (Compartment Syndrome) là tình trạng áp lực gia tăng trong một khoang cơ kín, gây cản trở lưu thông máu đến các mô bên trong khoang. Các khoang cơ là những nhóm cơ, mạch máu và dây thần kinh được bao bọc bởi một lớp màng xơ dai gọi là cân. Khi áp lực trong khoang tăng lên, các mạch máu bị chèn ép, làm giảm lượng máu nuôi dưỡng cơ và dây thần kinh. Nếu không được điều trị kịp thời, hội chứng khoang có thể dẫn đến tổn thương vĩnh viễn cho cơ và dây thần kinh, thậm chí phải cắt cụt chi.

Hội chứng khoang thường xảy ra ở cẳng chân và cẳng tay, nhưng cũng có thể xảy ra ở các vị trí khác như bàn chân, bàn tay và đùi. Có hai loại hội chứng khoang chính:

Hội chứng khoang cấp tính: Thường xảy ra sau chấn thương nghiêm trọng như gãy xương, dập nát mô mềm, bỏng hoặc phẫu thuật.
Hội chứng khoang mạn tính: Thường xảy ra do vận động quá sức, đặc biệt là các hoạt động lặp đi lặp lại như chạy bộ, đạp xe hoặc bơi lội.

2. Nguyên Nhân Gây Hội Chứng Khoang

2.1. Nguyên Nhân Hội Chứng Khoang Cấp Tính

Các nguyên nhân phổ biến gây hội chứng khoang cấp tính bao gồm:

Gãy xương: Đặc biệt là gãy xương cẳng chân và cẳng tay.
Dập nát mô mềm: Do tai nạn giao thông, ngã từ trên cao hoặc bị vật nặng đè vào.
Bỏng: Bỏng nặng có thể gây phù nề và tăng áp lực trong khoang.
Phẫu thuật: Một số phẫu thuật có thể gây tổn thương mạch máu và tăng nguy cơ hình thành hội chứng khoang.
Băng bó quá chặt: Băng bó quá chặt sau chấn thương có thể làm giảm lưu thông máu và gây ra hội chứng khoang.

2.2. Nguyên Nhân Hội Chứng Khoang Mạn Tính

Nguyên nhân chính gây hội chứng khoang mạn tính là vận động quá sức, đặc biệt là các hoạt động lặp đi lặp lại. Các yếu tố khác có thể làm tăng nguy cơ mắc hội chứng khoang mạn tính bao gồm:

Tuổi tác: Người trẻ tuổi có nguy cơ mắc hội chứng khoang mạn tính cao hơn người lớn tuổi.
Giới tính: Nam giới có nguy cơ mắc hội chứng khoang mạn tính cao hơn nữ giới.
Tập luyện cường độ cao: Những người tập luyện thể thao với cường độ cao, đặc biệt là chạy bộ, đạp xe hoặc bơi lội, có nguy cơ mắc hội chứng khoang mạn tính cao hơn.
Kỹ thuật tập luyện không đúng: Kỹ thuật tập luyện không đúng có thể gây căng thẳng quá mức cho các cơ và làm tăng áp lực trong khoang.

3. Triệu Chứng Hội Chứng Khoang

Triệu chứng của hội chứng khoang có thể khác nhau tùy thuộc vào loại hội chứng và mức độ nghiêm trọng của bệnh.

3.1. Triệu Chứng Hội Chứng Khoang Cấp Tính

Các triệu chứng của hội chứng khoang cấp tính thường xuất hiện nhanh chóng sau chấn thương và bao gồm:

Đau dữ dội: Đau tăng lên khi di chuyển hoặc căng cơ trong khoang bị ảnh hưởng.
Căng tức: Cảm giác căng tức hoặc cứng ở khoang bị ảnh hưởng.
Tê bì: Tê bì hoặc cảm giác kiến bò ở bàn tay hoặc bàn chân.
Yếu cơ: Khó khăn trong việc di chuyển bàn tay hoặc bàn chân.
Mất mạch: Trong trường hợp nghiêm trọng, có thể không bắt được mạch ở cổ tay hoặc mắt cá chân.

3.2. Triệu Chứng Hội Chứng Khoang Mạn Tính

Các triệu chứng của hội chứng khoang mạn tính thường xuất hiện từ từ và tăng lên khi vận động. Các triệu chứng này thường giảm đi sau khi nghỉ ngơi. Các triệu chứng phổ biến bao gồm:

Đau nhức: Đau nhức ở khoang bị ảnh hưởng sau khi vận động.
Căng tức: Cảm giác căng tức hoặc cứng ở khoang bị ảnh hưởng.
Chuột rút: Chuột rút ở cơ bắp trong khoang bị ảnh hưởng.
Tê bì: Tê bì hoặc cảm giác kiến bò ở bàn tay hoặc bàn chân.
Yếu cơ: Khó khăn trong việc di chuyển bàn tay hoặc bàn chân.

4. Chẩn Đoán Hội Chứng Khoang

Việc chẩn đoán hội chứng khoang thường dựa trên các triệu chứng lâm sàng và khám thực thể. Bác sĩ sẽ hỏi về tiền sử chấn thương hoặc vận động quá sức của bạn, cũng như kiểm tra các dấu hiệu như đau, căng tức, tê bì và yếu cơ. Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể sử dụng các xét nghiệm sau để xác định chẩn đoán:

Đo áp lực khoang: Đây là xét nghiệm quan trọng nhất để chẩn đoán hội chứng khoang. Bác sĩ sẽ dùng một kim nhỏ để đo áp lực trong khoang cơ. Nếu áp lực cao hơn mức bình thường, điều này cho thấy bạn có thể bị hội chứng khoang.
Chụp X-quang: Chụp X-quang có thể giúp bác sĩ xác định xem bạn có bị gãy xương hay không.
Chụp MRI: Chụp MRI có thể giúp bác sĩ đánh giá tình trạng của các mô mềm trong khoang cơ.

5. Điều Trị Hội Chứng Khoang

Điều trị hội chứng khoang phụ thuộc vào loại hội chứng và mức độ nghiêm trọng của bệnh.

5.1. Điều Trị Hội Chứng Khoang Cấp Tính

Hội chứng khoang cấp tính là một tình trạng cấp cứu y tế và cần được điều trị ngay lập tức. Phương pháp điều trị chính là phẫu thuật mở cân (fasciotomy). Trong quá trình phẫu thuật, bác sĩ sẽ rạch da và cân để giải phóng áp lực trong khoang cơ. Điều này giúp cải thiện lưu thông máu và ngăn ngừa tổn thương vĩnh viễn cho cơ và dây thần kinh. Sau phẫu thuật, bạn có thể cần phải vật lý trị liệu để phục hồi chức năng của cơ và khớp.

5.2. Điều Trị Hội Chứng Khoang Mạn Tính

Điều trị hội chứng khoang mạn tính thường bắt đầu bằng các biện pháp bảo tồn, chẳng hạn như:

Nghỉ ngơi: Tránh các hoạt động gây ra triệu chứng.
Chườm đá: Chườm đá lên vùng bị ảnh hưởng trong 15-20 phút mỗi lần, vài lần một ngày.
Kéo giãn: Thực hiện các bài tập kéo giãn nhẹ nhàng để cải thiện tính linh hoạt của cơ bắp.
Sử dụng thuốc giảm đau: Các thuốc giảm đau không kê đơn như ibuprofen hoặc naproxen có thể giúp giảm đau và viêm.
Vật lý trị liệu: Vật lý trị liệu có thể giúp bạn cải thiện sức mạnh và tính linh hoạt của cơ bắp, cũng như học cách tập luyện đúng cách để ngăn ngừa tái phát. Xem thêm về phục hồi chức năng sau phẫu thuật để hiểu rõ hơn về quá trình này.

Nếu các biện pháp bảo tồn không hiệu quả, bác sĩ có thể đề nghị phẫu thuật mở cân. Phẫu thuật mở cân cho hội chứng khoang mạn tính thường ít xâm lấn hơn so với phẫu thuật cho hội chứng khoang cấp tính.

6. Phòng Ngừa Hội Chứng Khoang

Để phòng ngừa hội chứng khoang, bạn có thể thực hiện các biện pháp sau:

Khởi động kỹ trước khi tập luyện: Khởi động giúp làm nóng cơ bắp và tăng lưu thông máu.
Tăng cường độ tập luyện từ từ: Tránh tăng cường độ tập luyện quá nhanh, vì điều này có thể gây căng thẳng quá mức cho cơ bắp.
Sử dụng kỹ thuật tập luyện đúng cách: Kỹ thuật tập luyện đúng cách giúp giảm nguy cơ chấn thương.
Nghỉ ngơi đầy đủ: Nghỉ ngơi giúp cơ bắp phục hồi sau khi tập luyện.
Sử dụng băng bảo vệ: Sử dụng băng bảo vệ khi tham gia các hoạt động có nguy cơ cao gây chấn thương.
Tham khảo ý kiến bác sĩ: Nếu bạn có bất kỳ triệu chứng nào của hội chứng khoang, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ ngay lập tức. Đặc biệt, những người có tiền sử bệnh xương cần thận trọng hơn.

7. Biến Chứng Hội Chứng Khoang

Nếu không được điều trị kịp thời, hội chứng khoang có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng, bao gồm:

Tổn thương cơ và dây thần kinh vĩnh viễn: Áp lực cao trong khoang cơ có thể làm tổn thương cơ và dây thần kinh, dẫn đến yếu cơ, tê bì và mất cảm giác.
Hoại tử cơ: Nếu lưu thông máu bị gián đoạn trong thời gian dài, cơ bắp có thể bị hoại tử.
Nhiễm trùng: Phẫu thuật mở cân có thể làm tăng nguy cơ nhiễm trùng.
Hội chứng Volkmann: Đây là một biến chứng nghiêm trọng của hội chứng khoang ở cẳng tay, gây co rút các cơ và biến dạng bàn tay.
Cắt cụt chi: Trong trường hợp nghiêm trọng, có thể cần phải cắt cụt chi để ngăn ngừa nhiễm trùng lan rộng.

Đau nhức xương khớp có thể là dấu hiệu của nhiều bệnh lý khác nhau. Đừng chủ quan nếu bạn gặp phải các triệu chứng tương tự. Tìm hiểu thêm về thoát vị đĩa đệm và các bệnh lý liên quan để có biện pháp phòng ngừa và điều trị kịp thời.

8. Phân Biệt Hội Chứng Khoang Với Các Bệnh Lý Khác

Đôi khi, các triệu chứng của hội chứng khoang có thể bị nhầm lẫn với các bệnh lý khác. Dưới đây là một số bệnh lý có triệu chứng tương tự:

Viêm gân: Viêm gân là tình trạng viêm của gân, có thể gây đau và sưng ở vùng bị ảnh hưởng.
Chuột rút cơ: Chuột rút cơ là tình trạng co thắt cơ đột ngột và gây đau đớn.
Đau thần kinh tọa: Đau thần kinh tọa là tình trạng đau lan dọc theo dây thần kinh tọa, từ lưng xuống chân.
Hội chứng ống cổ tay: Hội chứng ống cổ tay là tình trạng dây thần kinh giữa bị chèn ép ở cổ tay, gây tê bì và đau ở bàn tay và ngón tay.
Gãy xương do stress: Gãy xương do stress cũng có thể gây đau nhức, đặc biệt là khi vận động.

Để phân biệt hội chứng khoang với các bệnh lý khác, bác sĩ sẽ cần khám thực thể và có thể yêu cầu các xét nghiệm bổ sung.

9. FAQ Về Hội Chứng Khoang

9.1. Hội chứng khoang có nguy hiểm không?

Hội chứng khoang cấp tính là một tình trạng nguy hiểm cần được điều trị ngay lập tức để tránh tổn thương vĩnh viễn cho cơ và dây thần kinh.

9.2. Hội chứng khoang có thể tự khỏi không?

Hội chứng khoang cấp tính không thể tự khỏi và cần được điều trị bằng phẫu thuật. Hội chứng khoang mạn tính có thể cải thiện với các biện pháp bảo tồn, nhưng đôi khi cần phẫu thuật.

9.3. Phẫu thuật hội chứng khoang có đau không?

Phẫu thuật hội chứng khoang thường được thực hiện dưới gây tê hoặc gây mê toàn thân, vì vậy bạn sẽ không cảm thấy đau trong quá trình phẫu thuật. Tuy nhiên, bạn có thể cảm thấy đau sau phẫu thuật, nhưng bác sĩ sẽ kê đơn thuốc giảm đau để giúp bạn kiểm soát cơn đau.

9.4. Sau phẫu thuật hội chứng khoang cần kiêng gì?

Sau phẫu thuật hội chứng khoang, bạn cần kiêng các hoạt động gắng sức, nâng vật nặng và các hoạt động có thể gây căng thẳng cho vùng phẫu thuật. Bạn cũng cần tuân thủ theo hướng dẫn của bác sĩ về chăm sóc vết thương và vật lý trị liệu.

9.5. Hội chứng khoang có tái phát không?

Hội chứng khoang cấp tính thường không tái phát sau khi được điều trị bằng phẫu thuật. Tuy nhiên, hội chứng khoang mạn tính có thể tái phát nếu bạn không tuân thủ các biện pháp phòng ngừa.

Hiểu rõ về hội chứng khoang là gì, nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị sẽ giúp bạn chủ động bảo vệ sức khỏe xương khớp của mình.

BácsỹXươngkhớp.com là đơn vị điều trị chuyên sâu các vấn đề xương khớp, phục hồi chấn thương, chăm sóc người cao tuổi hàng đầu với sự phối hợp tinh túy của Y học cổ truyền và Y học hiện đại.

Bác sỹ Bùi Đức Ngọt

Đơn vị công tác: Khoa Ngoại Tổng hợp, Bệnh viện Bưu Điện, số 49, Trần Điền, Định Công, Hoàng Mai, Hà Nội.
Điện thoại: 097.393.2912
Email: Zego2009@gmail.com
Fanpage: Bác Sĩ Bùi Đức Ngọt (https://www.facebook.com/BS.Bui.Duc.Ngot)