Biến dạng khớp là gì? Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị hiệu quả

Bạn có cảm thấy đau nhức, cứng khớp và khó khăn khi vận động? Có thể bạn đang gặp phải tình trạng biến dạng khớp. Biến dạng khớp không chỉ gây ảnh hưởng đến chức năng vận động mà còn tác động tiêu cực đến chất lượng cuộc sống. Vậy biến dạng khớp là gì? Nguyên nhân do đâu và cách điều trị như thế nào? Hãy cùng tìm hiểu chi tiết trong bài viết này.

Biến dạng khớp là tình trạng cấu trúc bình thường của khớp bị thay đổi, dẫn đến sự sai lệch về hình dạng và chức năng của khớp. Điều này có thể ảnh hưởng đến bất kỳ khớp nào trong cơ thể, nhưng thường gặp nhất ở các khớp chịu lực lớn như khớp gối, khớp háng, khớp vai và các khớp nhỏ ở bàn tay, bàn chân.

Có rất nhiều nguyên nhân có thể dẫn đến biến dạng khớp, bao gồm:

• Thoái hóa khớp: Đây là nguyên nhân phổ biến nhất, đặc biệt ở người lớn tuổi. Thoái hóa khớp xảy ra khi sụn khớp bị bào mòn theo thời gian, dẫn đến các xương cọ xát trực tiếp vào nhau, gây đau, viêm và biến dạng khớp.
• Viêm khớp dạng thấp: Một bệnh tự miễn tấn công các khớp, gây viêm và phá hủy sụn, xương và các mô xung quanh khớp, dẫn đến biến dạng khớp.
• Viêm khớp vảy nến: Một loại viêm khớp liên quan đến bệnh vảy nến, có thể gây viêm và biến dạng các khớp, đặc biệt là ở ngón tay và ngón chân.
• Chấn thương: Các chấn thương như gãy xương, trật khớp hoặc rách dây chằng có thể làm tổn thương khớp và dẫn đến biến dạng khớp nếu không được điều trị đúng cách. Ví dụ, sau khi bị rách chóp xoay nếu không điều trị kịp thời có thể dẫn đến những biến chứng ảnh hưởng đến khớp vai.
• Bệnh gout: Tình trạng axit uric tích tụ trong khớp, gây viêm và đau dữ dội, lâu dần có thể dẫn đến biến dạng khớp.
• Bệnh lupus ban đỏ hệ thống: Một bệnh tự miễn có thể ảnh hưởng đến nhiều cơ quan trong cơ thể, bao gồm cả các khớp, gây viêm và biến dạng.
• Nhiễm trùng khớp: Nhiễm trùng do vi khuẩn, virus hoặc nấm có thể phá hủy khớp và gây biến dạng.
• Dị tật bẩm sinh: Một số người sinh ra đã có các dị tật ở khớp, khiến khớp dễ bị biến dạng hơn.
• Yếu tố di truyền: Một số bệnh về khớp có tính di truyền, làm tăng nguy cơ biến dạng khớp.

Triệu chứng của biến dạng khớp có thể khác nhau tùy thuộc vào nguyên nhân và vị trí của khớp bị ảnh hưởng. Tuy nhiên, một số triệu chứng phổ biến bao gồm:

• Đau khớp: Đau có thể âm ỉ hoặc dữ dội, và có thể tăng lên khi vận động hoặc chịu lực.
• Cứng khớp: Khớp có thể bị cứng, đặc biệt là vào buổi sáng hoặc sau khi ngồi lâu.
• Sưng khớp: Khớp có thể bị sưng, nóng và đỏ.
• Khó vận động: Khó khăn khi thực hiện các động tác như đi lại, leo cầu thang, cầm nắm đồ vật hoặc duỗi thẳng khớp.
• Tiếng lạo xạo khi cử động khớp: Nghe thấy tiếng lạo xạo, lục cục hoặc răng rắc khi cử động khớp.
• Biến dạng hình dạng khớp: Khớp có thể bị lệch, cong hoặc phì đại.
• Mất chức năng khớp: Trong trường hợp nghiêm trọng, khớp có thể mất hoàn toàn chức năng, khiến người bệnh không thể vận động được.

Để chẩn đoán biến dạng khớp, bác sĩ sẽ tiến hành:

• Hỏi bệnh sử và khám lâm sàng: Bác sĩ sẽ hỏi về các triệu chứng, tiền sử bệnh và các yếu tố nguy cơ của bạn. Khám lâm sàng sẽ giúp bác sĩ đánh giá phạm vi vận động của khớp, kiểm tra sự đau, sưng và biến dạng.
• Chẩn đoán hình ảnh:
  • X-quang: Giúp phát hiện các bất thường về xương, như gãy xương, thoái hóa khớp hoặc viêm khớp.
  • MRI (cộng hưởng từ): Cung cấp hình ảnh chi tiết về các mô mềm xung quanh khớp, như sụn, dây chằng và gân, giúp phát hiện các tổn thương như rách dây chằng hoặc tổn thương sụn.
  • Siêu âm khớp: Có thể giúp phát hiện tràn dịch khớp, viêm bao hoạt dịch hoặc các tổn thương ở gân.
• Xét nghiệm máu: Có thể được sử dụng để phát hiện các bệnh viêm khớp tự miễn, như viêm khớp dạng thấp hoặc lupus ban đỏ hệ thống.
• Chọc hút dịch khớp: Lấy một mẫu dịch từ khớp để phân tích, giúp xác định nguyên nhân gây viêm khớp, chẳng hạn như nhiễm trùng hoặc bệnh gout.

Mục tiêu của điều trị biến dạng khớp là giảm đau, cải thiện chức năng khớp và ngăn ngừa sự tiến triển của bệnh. Các phương pháp điều trị có thể bao gồm:

• Điều trị không dùng thuốc:
  • Vật lý trị liệu: Các bài tập vật lý trị liệu có thể giúp tăng cường sức mạnh cơ bắp xung quanh khớp, cải thiện phạm vi vận động và giảm đau. Bạn có thể tham khảo các bài tập thể dục cho khớp háng để cải thiện tình trạng bệnh.
  • Sử dụng dụng cụ hỗ trợ: Nẹp, gậy hoặc giày chỉnh hình có thể giúp giảm áp lực lên khớp và cải thiện sự ổn định.
  • Chườm nóng hoặc lạnh: Chườm nóng có thể giúp giảm đau và cứng khớp, trong khi chườm lạnh có thể giúp giảm sưng và viêm.
  • Giảm cân: Nếu bạn thừa cân hoặc béo phì, giảm cân có thể giúp giảm áp lực lên các khớp chịu lực, như khớp gối và khớp háng.
• Điều trị dùng thuốc:
  • Thuốc giảm đau: Paracetamol, ibuprofen hoặc naproxen có thể giúp giảm đau.
  • Thuốc chống viêm không steroid (NSAIDs): Diclofenac, celecoxib có thể giúp giảm đau và viêm.
  • Corticosteroid: Prednisolon có thể được tiêm trực tiếp vào khớp để giảm viêm nhanh chóng.
  • Thuốc điều trị bệnh nền: Nếu biến dạng khớp là do một bệnh nền như viêm khớp dạng thấp hoặc lupus ban đỏ hệ thống, việc điều trị bệnh nền là rất quan trọng.
• Tiêm khớp:
  • Tiêm corticosteroid: Có thể giúp giảm viêm và đau trong thời gian ngắn.
  • Tiêm acid hyaluronic: Có thể giúp bôi trơn khớp và giảm đau.
• Phẫu thuật:
  • Nội soi khớp: Có thể được sử dụng để loại bỏ các mảnh vụn sụn, sửa chữa các tổn thương dây chằng hoặc gân, hoặc làm sạch khớp. Ví dụ, với những người bị tổn thương dây chằng chéo trước, bác sĩ có thể chỉ định phẫu thuật tái tạo dây chằng và sau đó tập phục hồi chức năng sau mổ nội soi tái tạo dây chằng chéo trước giai đoạn 7 ngày - 3 tuần. Lựa chọn mảnh ghép gân cho dây chằng khớp gối cũng là một yếu tố quan trọng trong phẫu thuật.
  • Thay khớp: Trong trường hợp nghiêm trọng, khi các phương pháp điều trị khác không hiệu quả, phẫu thuật thay khớp có thể là lựa chọn tốt nhất. Phẫu thuật này sẽ thay thế khớp bị tổn thương bằng một khớp nhân tạo.
  • Các phẫu thuật khác: Tùy thuộc vào nguyên nhân và mức độ biến dạng khớp, bác sĩ có thể chỉ định các phẫu thuật khác như chỉnh hình xương, cắt xương hoặc cố định khớp.

Không phải tất cả các trường hợp biến dạng khớp đều có thể phòng ngừa được, nhưng có một số biện pháp có thể giúp giảm nguy cơ mắc bệnh:

• Duy trì cân nặng hợp lý: Giảm áp lực lên các khớp chịu lực.
• Tập thể dục thường xuyên: Giúp tăng cường sức mạnh cơ bắp xung quanh khớp và cải thiện sự linh hoạt.
• Tránh các chấn thương: Sử dụng đồ bảo hộ khi chơi thể thao hoặc làm việc trong môi trường có nguy cơ chấn thương cao.
• Điều trị sớm các bệnh về khớp: Nếu bạn có các triệu chứng của bệnh về khớp, hãy đi khám bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.
• Chế độ ăn uống lành mạnh: Bổ sung đầy đủ vitamin và khoáng chất, đặc biệt là canxi và vitamin D, để giúp xương chắc khỏe.

Khớp vai là một khớp phức tạp, cho phép bạn thực hiện nhiều động tác khác nhau. Giải phẫu khớp vai bao gồm nhiều cấu trúc quan trọng, và biến dạng khớp vai có thể gây ra nhiều vấn đề, bao gồm đau, hạn chế vận động và mất chức năng.

Nguyên nhân gây biến dạng khớp vai có thể do chấn thương, viêm khớp, thoái hóa khớp hoặc các bệnh lý khác. Điều trị biến dạng khớp vai có thể bao gồm vật lý trị liệu, thuốc giảm đau, tiêm corticosteroid hoặc phẫu thuật.

Khớp gối là một trong những khớp lớn nhất và quan trọng nhất trong cơ thể. Các cấu trúc giải phẫu bình thường khớp gối bao gồm xương, sụn, dây chằng và gân. Biến dạng khớp gối có thể gây ra đau, hạn chế vận động và ảnh hưởng đến khả năng đi lại.

Nguyên nhân gây biến dạng khớp gối có thể do thoái hóa khớp, chấn thương, viêm khớp hoặc các bệnh lý khác. Điều trị biến dạng khớp gối có thể bao gồm vật lý trị liệu, thuốc giảm đau, tiêm acid hyaluronic hoặc phẫu thuật thay khớp gối.

Nếu không được điều trị, biến dạng khớp có thể dẫn đến nhiều biến chứng nghiêm trọng, bao gồm:

• Đau mãn tính: Đau dai dẳng, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống.
• Hạn chế vận động: Khó khăn trong việc thực hiện các hoạt động hàng ngày.
• Tàn tật: Mất khả năng vận động, phải sử dụng xe lăn hoặc các thiết bị hỗ trợ khác.
• Trầm cảm và lo âu: Do đau đớn và hạn chế vận động.
• Giảm chất lượng cuộc sống: Ảnh hưởng đến khả năng làm việc, học tập và tham gia các hoạt động xã hội.

Biến dạng khớp là một tình trạng bệnh lý phức tạp, có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống. Việc chẩn đoán sớm và điều trị kịp thời là rất quan trọng để ngăn ngừa sự tiến triển của bệnh và giảm thiểu các biến chứng.

Nếu bạn có bất kỳ triệu chứng nào của biến dạng khớp, hãy đi khám bác sĩ để được tư vấn và điều trị phù hợp. Bên cạnh đó, hãy duy trì một lối sống lành mạnh, tập thể dục thường xuyên và tránh các chấn thương để bảo vệ sức khỏe của các khớp.