Hẹp Khớp Gối: Nguyên Nhân, Triệu Chứng & Cách Điều Trị Hiệu Quả 2025

1. Hẹp Khớp Là Gì? Tổng Quan A-Z

Hẹp khớp là tình trạng không gian giữa các xương trong khớp bị thu hẹp, gây ra ma sát và đau đớn. Tình trạng này thường xảy ra ở khớp gối, khớp háng, cột sống và các khớp nhỏ khác. Hẹp khớp không chỉ gây khó chịu mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng vận động và chất lượng cuộc sống của người bệnh.

Hẹp khớp thường là kết quả của quá trình thoái hóa khớp, trong đó sụn khớp bị bào mòn theo thời gian. Tuy nhiên, nó cũng có thể do chấn thương, viêm khớp hoặc các bệnh lý khác gây ra.

Việc hiểu rõ về hẹp khớp, nguyên nhân, triệu chứng và các phương pháp điều trị là rất quan trọng để người bệnh có thể chủ động phòng ngừa và điều trị bệnh hiệu quả, cải thiện chất lượng cuộc sống.

1.1 Các Loại Hẹp Khớp Phổ Biến

Hẹp khớp có thể xảy ra ở nhiều vị trí khác nhau trên cơ thể, nhưng phổ biến nhất là:

Hẹp khớp gối: Đây là loại hẹp khớp phổ biến nhất, gây đau, cứng khớp và hạn chế vận động ở đầu gối. Thoái hóa khớp gối là nguyên nhân hàng đầu gây ra tình trạng này.
Hẹp khớp háng: Gây đau ở háng, bẹn, hoặc lan xuống đùi và đầu gối. Người bệnh có thể gặp khó khăn khi đi lại, ngồi xổm hoặc xoay hông.
Hẹp cột sống: Thường xảy ra ở cột sống thắt lưng, gây đau lưng, tê bì chân và yếu cơ.
Hẹp khớp vai: Gây đau vai, hạn chế tầm vận động và khó khăn khi thực hiện các hoạt động hàng ngày.

2. Nguyên Nhân Gây Ra Hẹp Khớp

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến hẹp khớp, trong đó phổ biến nhất là:

2.1 Thoái Hóa Khớp

Thoái hóa khớp là nguyên nhân hàng đầu gây ra hẹp khớp. Khi sụn khớp bị bào mòn, không còn lớp đệm bảo vệ giữa các xương, chúng sẽ cọ xát trực tiếp vào nhau, gây đau, viêm và hẹp khớp.

2.2 Chấn Thương

Các chấn thương như gãy xương, trật khớp, rách dây chằng hoặc tổn thương sụn khớp có thể làm tăng nguy cơ hẹp khớp sau này. Đặc biệt, chấn thương dây chằng nếu không được điều trị đúng cách có thể dẫn tới hẹp khớp.

2.3 Viêm Khớp

Các bệnh viêm khớp như viêm khớp dạng thấp, viêm khớp vảy nến hoặc viêm khớp nhiễm trùng có thể gây tổn thương sụn khớp và dẫn đến hẹp khớp.

2.4 Yếu Tố Di Truyền

Yếu tố di truyền cũng đóng một vai trò trong sự phát triển của hẹp khớp. Nếu gia đình có người mắc bệnh thoái hóa khớp hoặc các bệnh lý về xương khớp, bạn có nguy cơ mắc bệnh cao hơn.

2.5 Các Yếu Tố Khác

Ngoài ra, một số yếu tố khác cũng có thể làm tăng nguy cơ hẹp khớp, bao gồm:

Tuổi tác: Tuổi càng cao, nguy cơ mắc hẹp khớp càng lớn.
Giới tính: Nữ giới có nguy cơ mắc hẹp khớp cao hơn nam giới.
Thừa cân, béo phì: Gây áp lực lớn lên các khớp, đặc biệt là khớp gối và khớp háng.
Hoạt động thể chất quá mức: Các hoạt động lặp đi lặp lại hoặc gây áp lực lớn lên các khớp có thể làm tăng nguy cơ hẹp khớp.
Dị tật bẩm sinh: Các dị tật bẩm sinh ở khớp có thể làm tăng nguy cơ hẹp khớp sau này.

3. Triệu Chứng Của Hẹp Khớp

Triệu chứng của hẹp khớp có thể khác nhau tùy thuộc vào vị trí khớp bị ảnh hưởng và mức độ nghiêm trọng của bệnh. Tuy nhiên, một số triệu chứng phổ biến bao gồm:

Đau khớp: Đau là triệu chứng phổ biến nhất của hẹp khớp. Đau có thể âm ỉ hoặc dữ dội, tăng lên khi vận động và giảm khi nghỉ ngơi.
Cứng khớp: Cứng khớp thường xảy ra vào buổi sáng hoặc sau khi không vận động trong một thời gian dài.
Hạn chế vận động: Hẹp khớp có thể làm giảm tầm vận động của khớp, khiến người bệnh khó khăn khi thực hiện các hoạt động hàng ngày như đi lại, leo cầu thang, hoặc cúi người.
Tiếng kêu răng rắc hoặc lục cục khi cử động khớp: Đây là dấu hiệu cho thấy sụn khớp đã bị bào mòn và các xương cọ xát trực tiếp vào nhau.
Sưng, nóng và đỏ quanh khớp: Đây là dấu hiệu của viêm khớp.
Yếu cơ: Hẹp khớp có thể làm yếu các cơ xung quanh khớp bị ảnh hưởng.

4. Chẩn Đoán Hẹp Khớp

Để chẩn đoán hẹp khớp, bác sĩ sẽ tiến hành khám lâm sàng và hỏi về tiền sử bệnh. Bác sĩ cũng có thể yêu cầu thực hiện một số xét nghiệm cận lâm sàng, bao gồm:

Chụp X-quang: Giúp đánh giá tình trạng của xương và khớp, phát hiện các dấu hiệu của thoái hóa khớp, hẹp khe khớp, hoặc gai xương.
Chụp MRI: Cung cấp hình ảnh chi tiết hơn về các cấu trúc bên trong khớp, bao gồm sụn khớp, dây chằng và các mô mềm khác.
Xét nghiệm máu: Có thể giúp loại trừ các bệnh viêm khớp khác, chẳng hạn như viêm khớp dạng thấp.

5. Điều Trị Hẹp Khớp

Mục tiêu của điều trị hẹp khớp là giảm đau, cải thiện chức năng khớp và làm chậm quá trình tiến triển của bệnh. Các phương pháp điều trị có thể bao gồm:

5.1 Điều Trị Không Dùng Thuốc

Vật lý trị liệu: Các bài tập vật lý trị liệu có thể giúp tăng cường sức mạnh cơ bắp xung quanh khớp, cải thiện tầm vận động và giảm đau.
Giảm cân: Nếu bạn thừa cân hoặc béo phì, giảm cân có thể giúp giảm áp lực lên các khớp và giảm đau.
Sử dụng dụng cụ hỗ trợ: Các dụng cụ như nẹp gối, gậy hoặc giày dép chỉnh hình có thể giúp giảm đau và cải thiện chức năng khớp.
Chườm nóng hoặc lạnh: Chườm nóng hoặc lạnh có thể giúp giảm đau và viêm.

5.2 Điều Trị Dùng Thuốc

Thuốc giảm đau: Các loại thuốc giảm đau không kê đơn như acetaminophen (Tylenol) hoặc ibuprofen (Advil, Motrin) có thể giúp giảm đau nhẹ đến trung bình.
Thuốc chống viêm không steroid (NSAIDs): Các loại thuốc NSAIDs như naproxen (Aleve) hoặc diclofenac (Voltaren) có thể giúp giảm đau và viêm.
Tiêm corticosteroid: Tiêm corticosteroid trực tiếp vào khớp có thể giúp giảm đau và viêm trong thời gian ngắn.
Tiêm acid hyaluronic: Tiêm acid hyaluronic vào khớp có thể giúp bôi trơn khớp và giảm đau.

5.3 Phẫu Thuật

Phẫu thuật có thể được chỉ định khi các phương pháp điều trị khác không hiệu quả. Các loại phẫu thuật thường được sử dụng để điều trị hẹp khớp bao gồm:

Nội soi khớp: Thủ thuật này sử dụng một ống nhỏ có gắn camera để quan sát bên trong khớp và loại bỏ các mảnh vụn sụn hoặc sửa chữa các tổn thương. Xem thêm về nội soi khớp
Thay khớp: Trong trường hợp hẹp khớp nghiêm trọng, bác sĩ có thể thay thế toàn bộ khớp bị tổn thương bằng một khớp nhân tạo.

6. Phòng Ngừa Hẹp Khớp

Mặc dù không phải lúc nào cũng có thể ngăn ngừa được hẹp khớp, nhưng có một số biện pháp bạn có thể thực hiện để giảm nguy cơ mắc bệnh:

Duy trì cân nặng hợp lý.
Tập thể dục thường xuyên, đặc biệt là các bài tập tăng cường sức mạnh cơ bắp xung quanh khớp.
Tránh các hoạt động gây áp lực quá lớn lên các khớp.
Ăn uống lành mạnh, bổ sung đầy đủ vitamin và khoáng chất.
Điều trị kịp thời các chấn thương và bệnh lý về xương khớp. Tìm hiểu về bệnh bạch hầu có thể gây ảnh hưởng đến xương khớp.
Chú ý đến chế độ sinh hoạt để phòng ngừa thoái hóa cột sống thắt lưng.

7. Chế Độ Ăn Uống Cho Người Bị Hẹp Khớp

Một chế độ ăn uống lành mạnh có thể giúp giảm viêm, giảm đau và cải thiện sức khỏe khớp. Dưới đây là một số lời khuyên về chế độ ăn uống cho người bị hẹp khớp:

Ăn nhiều trái cây và rau quả, đặc biệt là các loại rau có màu xanh đậm và các loại quả giàu vitamin C.
Ăn các loại cá béo như cá hồi, cá thu, cá trích, giàu axit béo omega-3, có tác dụng chống viêm.
Ăn các loại hạt và đậu, giàu protein và chất xơ.
Sử dụng dầu ô liu thay cho các loại dầu ăn khác.
Hạn chế ăn các loại thực phẩm chế biến sẵn, đồ ngọt, đồ ăn nhanh và đồ uống có đường.
Uống đủ nước mỗi ngày.

8. Các Bài Tập Hỗ Trợ Điều Trị Hẹp Khớp

Các bài tập vật lý trị liệu có thể giúp tăng cường sức mạnh cơ bắp xung quanh khớp, cải thiện tầm vận động và giảm đau. Dưới đây là một số bài tập đơn giản bạn có thể thực hiện tại nhà:

Bài tập duỗi và gập gối: Nằm ngửa, co một chân lên, sau đó duỗi thẳng chân ra. Lặp lại 10-15 lần cho mỗi chân.
Bài tập nâng chân: Nằm ngửa, nâng một chân lên cao khoảng 15-20 cm, giữ trong vài giây, sau đó hạ chân xuống. Lặp lại 10-15 lần cho mỗi chân.
Bài tập xoay cổ chân: Ngồi trên ghế, xoay cổ chân theo chiều kim đồng hồ và ngược chiều kim đồng hồ. Lặp lại 10-15 lần cho mỗi bên.
Đi bộ: Đi bộ là một bài tập đơn giản và hiệu quả để cải thiện sức khỏe khớp và tăng cường sức mạnh cơ bắp.

9. FAQ - Câu Hỏi Thường Gặp Về Hẹp Khớp

Dưới đây là một số câu hỏi thường gặp về hẹp khớp:

9.1 Hẹp khớp có chữa khỏi được không?

Hẹp khớp thường là một tình trạng mãn tính, không thể chữa khỏi hoàn toàn. Tuy nhiên, các phương pháp điều trị có thể giúp giảm đau, cải thiện chức năng khớp và làm chậm quá trình tiến triển của bệnh.

9.2 Hẹp khớp có nguy hiểm không?

Hẹp khớp có thể gây đau đớn, hạn chế vận động và ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của người bệnh. Nếu không được điều trị kịp thời, hẹp khớp có thể dẫn đến tàn tật.

9.3 Hẹp khớp nên ăn gì và kiêng gì?

Người bị hẹp khớp nên ăn nhiều trái cây, rau quả, cá béo, các loại hạt và đậu. Nên hạn chế ăn các loại thực phẩm chế biến sẵn, đồ ngọt, đồ ăn nhanh và đồ uống có đường.

9.4 Hẹp khớp có nên tập thể dục không?

Tập thể dục thường xuyên rất quan trọng đối với người bị hẹp khớp. Các bài tập vật lý trị liệu có thể giúp tăng cường sức mạnh cơ bắp xung quanh khớp, cải thiện tầm vận động và giảm đau.

9.5 Khi nào cần đi khám bác sĩ khi bị hẹp khớp?

Bạn nên đi khám bác sĩ nếu bạn bị đau khớp kéo dài, cứng khớp, hạn chế vận động hoặc có các triệu chứng khác nghi ngờ hẹp khớp.

BácsỹXươngkhớp.com là đơn vị điều trị chuyên sâu các vấn đề xương khớp, phục hồi chấn thương, chăm sóc người cao tuổi hàng đầu với sự phối hợp tinh túy của Y học cổ truyền và Y học hiện đại.

Bác sỹ Bùi Đức Ngọt

- Đơn vị công tác: Khoa Ngoại Tổng hợp, Bệnh viện Bưu Điện, số 49, Trần Điền, Định Công, Hoàng Mai, Hà Nội.

- Điện thoại: 097.393.2912

- Email: Zego2009@gmail.com

- Fanpage: Bác Sĩ Bùi Đức Ngọt (https://www.facebook.com/BS.Bui.Duc.Ngot)